علت بی خوابی بعد از عمل جراحی + درمان

عمل های جراحی با بیهوشی یا بی حسی همراه هستند. بیهوشی بعد از عمل، باعث مشکلاتی در زندگی روزمره افراد مانند مشکلات قلبی، تاخیر در روند بهبود و غیره، مخصوصا در سالمندان می شود. لازم به ذکر است که این بی خوابی در همه رده های سنی پیش می آید و فقط مختص افراد مسن و پیر نیست. قطعا هیچ عمل جراحی بدون عوارض نمی باشد. بی خوابی بعد از عمل هم یکی از همان مشکلات است. در این مقاله می خواهیم بدانیم که علت بی خوابی بعد از عمل جراحی چیست و چگونه این اتفاق روی می دهد؟

عمل جراحی چیست؟

عمل جراحی معمولا در بیمارستان ها برای بهبود بیمار از وضعیتی وخیم انجام می شود. تمامی بیماری ها و وضعیت هایی که با دارو قابل درمان نیست به عمل جراحی نیاز دارد. همان طور که در بالا ذکر کردیم هیچ عملی بدون عوارض نیست و پزشک جراح وظیفه دارد بیمار را از عوارض عمل آگاه کند. بعد از آماده سازی ذهنی، بیمار بستری شده و نباید 8 ساعت قبل از عمل چیزی بخورد تا معده اش باید خالی باشد. اگر خلاف این اتفاق بیفتد و با معده پر به اتاق عمل برود ، غذا از معده به سمت بالا می آید و باعث خفه شدن او می شود.

همچنین یک روز قبل از عمل از بیمار آزمایشات درخواستی پزشک گرفته می شود. اگر بیمار عارضه و مشکلات جانبی دیگری دارد یا داروی خاصی مصرف می کند، حتما باید با پزشک خود مشورت نموده و او را در جریان قرار دهد. قبل از ورود به اتاق عمل ، باید لباس مخصوص عمل را به تن کند. البته بعضی مواقع شرایط بیمار اورژانسی و اضطراری است و بدون عوض کردن لباس او را به اتاق عمل انتقال می دهند.

پس از عمل، بیمار وضعیتی مانند بی خوابی یا خواب آلودگی و خستگی را احساس می کند. این وضعیت، معمولا نتیجه داروهای بیهوشی است. داروهای بیهوشی اثرات خاص و متفاوتی روی هر شخص به جا می گذارد و بدن هر بیمار واکنش های متفاوتی نسبت به آن نشان می دهد. دلیل احساس خستگی بعد از عمل هنوز هم سوال بسیاری از بیماران است. برخی داروی بیهوشی را دلیل این امر می دانند. این داروها برای از بین رفتن اثرشان نیاز به زمان دارند و بدن بیمار باید با استراحت و در نتیجه گذر زمان آن را دفع کرده و به تدریج انرژی از دست داده را بازیابی کند.

چه عواملی باعث بی خوابی بعد از عمل می شود؟

• از خواب پریدن مکرر: بعد از عمل، پرستاران مکررا شما را برای کارهای مختلفی مانند آزمایش، مصرف داروها و غیره بیدار می کنند، علائم حیاتی شما را چک کرده و یا ممکن است مجبور شوید با پزشک خود صحبت کنید. این مسئله روی کیفیت خواب شما بعد از عمل تاثیر می گذارد.
• مشکلات خواب مانند آپنه خواب: آپنه خواب یا کنترل ضعیف راه هوایی به افرادی اطلاق می شود که راه تنفس شان حین خواب بسته می شود که این مسئله در مواقعی بعد از عمل جراحی شدیدتر نیز شده و باعث بروز مشکلات خواب برای بیمار می شود.
• عمل سخت: به طور معمول جراحی های بزرگ و سخت مانند عمل قلب باز، نیاز به مراقبت شدیدتر پرستاران، مصرف داروهای سنگین تر و بیشتر، مدت زمان بیهوشی بیشتر و آزمایشات وسیع تری نیز دارد و همه این عوامل برای مختل کردن خواب بیمار کافی هستند.
• احساس درد: درد در نواحی مختلف بدن علی الخصوص نقطه جراحی شده، قطعا از عوامل بی خوابی هستند.
• داروهای خاص: مصرف بعضی داروهای ضد درد مانند مورفین باعث بی خوابی می شوند.
• داروهای استروئیدی: داروهای استروئیدی که برای کاهش التهاب مصرف می شوند، با کم خوابی رابطه مستقیم دارند.
• دستگاه های مخصوص: برخی دستگاه های بیمارستانی مانند لوله هایی که در بینی بیمار قرار می گیرند ممکن است احساس ناخوشایندی برای بیمار به همراه داشته باشند و باعث بی خوابی وی شوند.
• آلودگی های صوتی: برخی نمی توانند با شلوغی ها و سروصداهای بیمارستان کنار بیایند و به راحتی بخوابند. همین مسئله ممکن است باعث بی خوابی شود.
• گرسنگی طولانی مدت: در برخی عمل ها به توصیه پزشک بیمار تا چندین مدت نباید چیزی بخورد و معده اش باید خالی باشد. همین گرسنگی و تشنگی باعث کم خوابی می شود.
• دمای اتاق: گرم یا سرد بودن بیش از حد اتاق بستری می تواند آزار دهنده بوده و خواب را مختل کند.
• نور: روشن بودن چراغ های اتاق هم مثل سروصدا می تواند روی خواب بیمار تاثیر منفی بگذارد.
• استرس و اضطراب : اکثر بیماران قبل از عمل جراحی استرس بالایی را تجربه می کنند و همین مسئله باعث ترشح هورمون های استرس در بدن می شود و خواب را از چشمشان می گیرد.

عوارض بی خوابی بعد از بیهوشی

تحقیقات نشان می دهد بی خوابی بعد از عمل جراحی عوارض و پیامدهای زیر را به همراه دارد :

• احساس خستگی و کوفتگی بعد از عمل
• اختلال در متابولیسم بدن
• افزایش فشار خون
• مشکلات و بیماری های عروق قلبی و مغزی

برخی تحقیقات حاکی از این است که بی خوابی آستانه تحمل درد بیمار را کاهش داده و حساسیت بیمار نسبت به درد بیشتر می شود. همچنین بی خوابی های مکرر پس از عمل جراحی باعث باعث خستگی زیاد و استرس در طی روز می شود.

چگونه به بی خوابی بعد از جراحی غلبه کنیم؟

• سعی کنید ابتدا مشکل اصلی را پیدا کنید: خیلی از مواقع خود فرد می تواند تشخیص بدهد که علت بی خوابی او بعد از عمل چیست. برای مثال مشخص کند که کدام یک از عوامل بالا مانند نور یا سروصدا یا مصرف داروی خاص در بی خوابی اش تاثیر گذاشته است. پس پیدا کردن منشا اصلی اولین قدم در رفع موانع خواب است.
• با پزشک خود در مورد داروها مشورت کنید: اگر دارویی مصرف می کنید و فکر می کنید که علت بی خوابی تان ممکن است به آن دارو ربط داشته باشد، حتما با پزشک خود در مورد کم کردن دوز آن یا تعویض با یک داروی کم عوارض تر ، مشورت کنید.
• در محیط آرام تر قرار بگیرید: اگر نمی توانید استرس زیادی را تحمل کنید و فکر می کنید بودن در محیط شلوغ و پر سروصدا و حضور مداوم اطرافیان باعث تکدر خاطر شما می شود، حتما از اطرافیان بخواهید کمتر به ملاقات شما بیایند و محیط را تا زمان بهبودی شما آرام نگه دارند.
• مدیتیشن خواب کنید: هنوز تحقیقات معتبری در باب تاثیر مدیتیشن خواب در درمان بی خوابی منتشر نشده است. اما با توجه به این که مدیتیشن می تواند استرس شما را کاهش داده و باعث آرامش ذهنی و فیزیکی شود ، پس در افزایش کیفیت خواب شما تاثیر بسزایی خواهد داشت. پس مدیتیشن خواب به همه بیماران بعد از عمل جراحی پیشنهاد می شود.

داروهای خواب

مکمل ها و داروهای زیادی برای بهبود خواب شما بعد از جراحی وجود دارد. این موضوع اهمیت زیادی دارد که قبل از عمل جراحی و در جهت بهبود خواب خود بعد از عمل ، حتما با پزشک خود مشورت نموده و از وی در مورد عوارض داروهای مصرفی و تزریقی خود جویا شوید. داروهایی که پیش از عمل و به عنوان داروی ضد اضطراب و ضد درد برایتان تجویز می شوند، می توانند باعث حس آرامش در شما شوند.

مراقبتهاي بعد از عمل جراحي

مواردی که در زیر ذکر می شود می تواند در کاهش عوامل بی خوابی شما تاثیرگذار باشد، پس همه این موارد را رعایت کنید.

• پس از خارج شدن از اتاق عمل و پس از به هوش آمدن، به بخش منتقل می شوید.
• پس از جراحی ممکن است وسایلی مانند آنژیوکت یا سرم به شما وصل باشد یا با توجه به نوع جراحی، لوله هایی از محل جراحی شده، خارج شده باشد. در محافظت از آن ها کوشا باشید.
• پس از جراحی وجود درد و سوزش در نقطه جراحی شده و حالت تهوع امری طبیعی است. در صورت غیرقابل تحمل بودن درد از پرستاران درخواست مسکن کنید.
• اگر پزشک تان استراحت مطلق تجویز نکرده، می توانید از تخت خارج شوید.
• در پایین آمدن از تخت جانب احتیاط را رعایت کنید. بدین صورت که ابتدا کنار تخت نشسته و مقداری پاهایتان را آویزان کنید ، سپس اگر حالت تهوع و سرگیجه نداشتید به آرامی از تخت پایین بیایید.
• اگر دچار سرفه یا عطسه شدید، ناحیه جراحی شده را با دستتان گرفته و بپوشانید.
• مراقب رژیم غذایی خود بعد از عمل باشید.
• ناحیه جراحی شده را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا متورم نشود.
• اگر به صورت بی حسی نخاعی جراحی شده اید تا 8 ساعت پس از عمل به صورت طاق باز بخوابید.
• در مورد حرکت دادن ناحیه جراحی شده از پزشک خود سوال کنید.
• هنگام مرخص شدن در مورد تعویض پانسمان پرس و جو کنید.

کلام آخر

بیماران بعد از عمل جراحی نیاز به آرامش و استراحت دارند. اما معمولا عوارض ناشی از داروهای مصرفی مانند داروهای ضددرد و ضدالتهاب باعث بروز مشکلات خواب در بیماران می شود. اگر مشکل بی خوابی بعد از عمل همچنان ادامه پیدا کند، نه تنها زندگی روزمره بیمار را مختل می کند، بلکه سرعت بهبودی بیمار را هم کاهش می دهد.

پس در صورت تداوم بی خوابی، حتما با پزشک خود صحبت کنید تا درمان بی خوابی را در نظر بگیرید. در کلینیک خواب اورا اسلیپ پزشک متخصص خواب دکتر فریبا معینی پور حضور دارند که با معاینه شما دلایل بی خوابی تان را شناسایی و درمان می کنند. این کلینیک بهترین مرکز درمان اختلالات خواب می باشد که در تهران واقع است.

تماس با ما :

02126659154

09051207129

سوالات متداول

مقالات مرتبط :

رابطه مدیتیشن و کمک به بی خوابی