عوارض قرص خواب آور چیست؛ در همه سنین
بین یک سوم تا نیمی از افراد از بی خوابی رنج می‌برند یا از بدخوابی شکایت دارند. شاید شما نیز یکی از آن‌ها باشید. اگر این چنین است، ممکن است به فکر مصرف قرص خواب آور باشید. قرص خواب آور می‌تواند برای کوتاه مدت به مشکلات خواب شما کمک کند. اما توجه به این نکته مهم است که همه چیز را در مورد قرص های خواب آور بدانید. این شامل آشنایی با عوارض جانبی قرص های خواب آور است. در اینصورت می‌توانید از هرگونه سوءمصرف این داروهای پیشگیری کنید.
قرص های خواب آور چه هستند؟
بیشتر قرص های خواب آور در دسته‌ی «خواب آور، آرام بخش» دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌ی خاصی از داروهاست که برای خواب بهتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. قرص های خواب آور آرام بخش عبارتند از نزودیازپین‌ها، باربیتورات‌ها و انواع خواب آورها. بنزودیازپین‌هایی مانند آتیوان، لیبریوم، والیوم و زاناکس داروهای ضد اضطراب هستند. این داروها خواب آلودگی را افزایش داده و به خواب فرد کمک می‌کنند.
هالسیون یک داروی آرام بخش خواب آور بر پایه‌ی بنزودیازپین است که تا حد زیادی جایگزین داروهای جدیدتر شده است. اگرچه این داروها ممکن است برای کوتاه مدت اثربخش باشند، اما همه بنزودیازپین‌ها به طور بالقوه اعتیادآور هستند و می‌توانند مشکلاتی در حافظه و توجه ایجاد کنند. به همین دلیل است که برای مصرف طولانی مدت توصیه نمی‌شوند.
باربیتورات‌ها یکی دیگر از داروهای دسته‌ی آرام بخش خواب آور هستند که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و موجب آرامش فرد می‌شوند. این داروها به عنوان قرص خواب یا آرام بخش تجویز می‌شوند. اما به طور معمول این داروهای خواب آور صرفا برای استفاده در بیهوشی کاربرد دارند. این داروها در صورت مصرف بیش از حد کشنده خواهند بود.
داروهای جدید به فرد کمک می‌کنند تا سریع‌تر به خواب برود. برخی از این داروهای خواب آور که به گیرنده‌های بنزودیازپین‌ها در مغز متصل هستند، عبارتند از آمبین، لونستا و سوناتا. این داروها نسبت به بنزودیازپین‌ها کمتر اعتیادآور هستند، اما با گذشت زمان گاهی اوقات می‌توانند موجب وابستگی فیزیکی شوند. عملکرد آن‌ها در بهبود خواب و خواب آلودگی بسیار سریع است.
یکی دیگر از داروهای خواب آور به نام روزرم، متفاوت از سایر داروهای خواب عمل می‌کند. این دارو هورمونی به نام ملاتونین را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اعتیادآور نیست. داروی بلسومرا یکی دیگر از داروهای خواب آور منحصر به فرد است که بر ماده شیمیایی مغز به نام آرکسین تاثیر می‌گذارد و اعتیادآور نیست. یکی دیگر از قرص‌های خواب که اعتیادآور نیست، سیلنور نام دارد و نوع کم دوز داروی ضد افسردگی سه حلقه‌ای دوکسپین است.
عوارض جانبی قرص های خواب آور
مانند اکثر داروها، قرص های خواب آور نیز دارای عوارض جانبی هستند. با این وجود، تا زمانی که آن را مصرف نکنید متوجه نخواهید شد که که آیا یک قرص خواب آور برای شما عوارض جانبی ایجاد می‌کند.
اگر آسم یا بیماری‌های دیگر دارید، پزشک در مورد عوارض جانبی قرص های خواب آور به شما توضیح خواهد داد. قرص های خواب آور می‌توانند در تنفس طبیعی اختلال وارد کرده و در افراد مبتلا به مشکلات جدی ریوی مانند آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) خطرناک باشند.
عوارض جانبی معمول مصرف قرص های خواب آور عبارتند از:
- سوزش یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها، بازوها یا پاها
- تغییرات در اشتها
- یبوست
- اسهال
- مشکلات تعادل
- سرگیجه
- خواب آلودگی در طول روز
- خشکی دهان یا گلو
- گاز
- سردرد
- سوزش سردل
- اختلال در عملکرد در روز بعد
- کندی ذهنی یا مشکلات توجه یا حافظه
- درد یا حساسیت معده
- لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن
- رویاهای غیر معمول
- ضعف
بسیار مهم است که با عوارض جانبی داروهایی که مصرف می‌کنید آشنا باشید تا در صورت لزوم مصرف دارو را قطع کنید و بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید. این امر از بروز مشکلات جدی برای سلامتی جلوگیری خواهد کرد.
عوارض قرص خواب آور برای سالمندان
اگر بالای 65 سال دارید، پزشکان توصیه می‌کنند که از مصرف قرص های خواب آور دوری کنید. این شامل تمام داروهایی است که بدون تجویز پزشک در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند.
در مقایسه با افراد جوان، احتمال بروز مشکلات سلامتی ناشی از مصرف قرص خواب برای افراد مسن بیشتر است. وقتی سن شما بالا می‌رود، قرص های خواب آور برای مدت طولانی‌تری در بدن شما باقی می‌مانند. خواب آلودگی ناشی از مصرف این داروها حتی یک روز بعد از مصرف نیز در فرد وجود دارد. گیجی و مشکلات حافظه نیز از دیگر عوارض جانبی آن‌هاست. برای افراد مسن، این عوارض جانبی می‌تواند منجر به افتادن، شکستگی لگن و تصادف رانندگی شود.
سایر علائم برخی از داروهای خواب بدون نسخه می‌تواند به ویژه برای افراد مسن شدید باشد. ممکن است دهان شما خشک شده باشد. همچنین ممکن است یبوست داشته باشید و ادرار کردن برایتان سخت باشد.
قبل از این که تصمیم به مصرف قرص خواب کنید، با پزشک مشورت کنید. آن‌ها ممکن است با معاینه فیزیکی و بالینی دلیل اصلی مشکل خواب شما اعم از افسردگی، اضطراب یا اختلال خواب را تشخیص دهند. علاوه بر این، او می‌تواند روشهای درمانی را بدون نیاز به مصرف دارو برای بی خوابی شما توصیه کند.
آیا عوارض جانبی پیچیده‌تر و شدیدتری نیز وجود دارد؟
برخی از قرص های خواب آور دارای عوارض جانبی شدیدی ازجمله پاراسومنیا یا خواب پریشی هستند. پاراسومنیا، حرکات، رفتارها و اقداماتی است که خارج از کنترل فرد رخ می‌دهند، مانند راه رفتن در خواب. در طول پاراسومنیا، فرد خواب است و از آنچه رخ می‌دهد هیچ اطلاعی ندارد.
پاراسومنیا همراه با با مصرف قرص خواب می‌تواند عوارض جانبی شدیدی مانند برقراری تماس تلفنی یا حتی رابطه جنسی در حالت خواب را به همراه داشته باشد. رانندگی در خواب یکی دیگر از عوارض جانبی جدی قرص خواب آور است. اگرچه پاراسومنیا نادر است، اما پس از اثربخشی دارو تشخیص آن دشوار می‌شود.
برچسب‌های محصولات داروهای آرام بخش و خواب آور حاوی اطلاعاتی در مورد خطرات احتمالی مصرف قرص خواب است. از آنجایی که در صورت افزایش دوز قرص خواب، رفتارهای پیچیده خواب بیشتر می‌شود، فقط آنچه را که پزشک تجویز کرده مصرف کنید و نه بیشتر.
آیا ممکن است به قرص خواب آلرژی یا حساسیت داشته باشم؟
بله، افراد می‌توانند نست به مصرف هر دارویی حساسیت داشته باشند که می‌تواند ناشی از ماده فعال خود دارو یا مواد غیرفعال مانند رنگ، برچسب یا پوشش دارو باشد. افرادی که به یک دارو خاص حساسیت دارند باید از مصرف آن خودداری کنند. بسیار مهم است که بلافاصله بعد از بروز اولین علائم از عوارض جانبی مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید. این علائم عبارتند از:
تاری دید یا هر مشکل دیگری در بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا بلع
- احساس بسته شدن گلو
- کهیر
- گرفتگی صدا
- خارش
- حالت تهوع
- تپش قلب
- راش پوستی
- تنگی نفس
- تورم چشم‌ها، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- استفراغ
علاوه بر این، یکی از عوارض جانبی به شدت جدی و حتی کشنده برخی از داروها، آنافیلاکسی است. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است. یکی دیگر از عوارض جانبی، آنژیوادم است. در این عارضه صورت تورم شدید پیدا می‌کند. اگر واکنش‌های شدید آلرژیک در شما ظاهر شد، خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.
زمان مصرف قرص خواب
به طور معمول توصیه می‌شود که قرص خواب را درست قبل از زمان خواب مصرف کنید. با این وجود، دستورالعمل نحوه مصرف قرص تجویز شده توسط پزشک را حتما مطالعه کنید. این دستورالعمل‌ها حاوی اطلاعات خاصی برای فرد است. علاوه بر این، همیشه وقتی قرص را مصرف کنید که زمان کافی برای خواب داشته باشید.
آیا مصرف همزمان قرص خواب آور و الکل خطرناک است؟
بله، ترکیب قرص خواب آور و الکل موجب می‌شود تا عوارض جانبی هر دو با همر ترکیب شده و شدیدتر شوند به گونه‌ای که این ترکیب می‌تواند موجب تنگی نفس و حتی مرگ فرد شود. برچسب قرص های خواب در مورد مصرف نوشیدنی‌های الکی همزمان با مصرف دارو هشدار می‌دهند.
همچنین، هنگام مصرف برخی از قرص های خواب آور نباید گریپ فروت بخورید یا آب گریپ فروت بنوشید. گریپ فروت میزان جذب دارو در جریان خون و مدت زمان ماندگاری آن در بدن را افزایش می‌دهد که می‌تواند باعث آرام بخشی بیش از حد شود.
آیا احتمال وابستگی به قرص های خواب آور وجود دارد؟
برای بی خوابی کوتاه مدت، پزشک برای فرد به مدت چند هفته قرص خواب تجویز می‌کند. با این وجود، در صورت استفاده منظم برای مدت زمان طولانی برخی از قرص های خواب آور مانند بنزودیازپین‌ها یا آگونیست‌های بنزودیازپین مانند زولپیدم یا اسزوپیکلون ممکن است با ایجاد تحمل نسبت به دارو، دیگر اثربخشی قبل را نداشته باشند. همچنین این امکان وجود دارد که فرد به قرص وابستگی فیزیکی پیدا کند. اگر این چنین شود، تصور خوابیدن بدون مصرف قرص موجب ایجاد اضطراب برای فرد خواهد شد.
بدون قرص خواب، ممکن است خوابیدن سخت باشد. اگر این اتفاق رخ دهد، این می‌تواند نشانه‌ای از وابستگی فیزیکی یا عاطفی یا هر دو به قرص باشد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی مدت قرص های خواب آور در نهایت در خواب اختلال ایجاد خواهد کرد. بهترین راه حل برای جلوگیری از وابستگی به قرص خواب آور این است که آن را طبق دستور پزشک مصرف کنید و در صورت توصیه مصرف آن را قطع کنید.
جایگزین قرص خواب
قرص خواب آنقدر عوارض فراوانی دارد که حتی با تجویز پزشک هم نباید مدت طولانی آن را مصرف کرد چراکه به اندازه‌ای اعتیادآور هستند که ترک و عدم مصرف آن برای عده ای عملا غیر ممکن می شود.
اگر شما درگیر مشکلات خواب و یا اختلالاتی همچون بی خوابی، خواب زیاد، خروپف و… هستید، باید به پزشک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید، به این دلیل که این مشکلات اغلب با دارو و یا روشهای سنتی قابل حل نیستند. از آنجایی که اختلالات خواب قالبا یک مشکل فیزیکی هستند، پس با مراجعه به پزشک و شناخت دلیل آن، باید مراحل درمان را آغاز کرد. در کلینیک خواب اورا اسلیپ از ابتدای درمان تا انتها با دکتر فریبا معینی پور کنار شما هستیم تا در نهایت خواب خوب و با کیفیتی داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
منبع: webmd
مقالات بیشتر :