رابطه داروی ضد استرس و بی خوابی

به طور معمول میزان مشخصی از استرس و اضطراب هایی که داریم واکنش طبیعی بدن ما نسبت به اتفاقات و پدیده های محیطی می باشد و نیازی به درمان مقطعی نیست. اما اگر این استرس ها به مرور شدت گرفته و تبدیل به یک عادت مخرب شده است ممکن است تمام جنبه های زندگی از جمله کیفیت خواب شما را تحت تاثیر قرار دهد.

کاهش کیفیت خواب یا بی خوابی عامل مهمی در بروز انواع بیماری های جسمانی و روانی می باشد یا حداقل میزان آن ها را شدت می بخشد. از این رو باید از راهکارهایی استفاده کرد که میزان استرس و اضطراب را کاهش دهد یکی از این راه ها مصرف داروهای ضد استرس می باشد. در ادامه مطالبی در مورد رابطه داروی ضد استرس و بی خوابی ذکر خواهد شد که می تواند تا حد زیادی به افرادی که دچار این مشکل هستند کمک کند.

تعریف بی خوابی

در قدم اول برای حل مشکلات و اختلالات خواب باید بدانید بی خوابی چیست و چه زمانی فرد دچار بی خوابی می شود. به طور کلی بی خوابی به عدم توانایی برای خوابیدن می گویند. به عبارت دیگر مشکل داشتن در خوابیدن و خواب رفتن، بیدار شدن مکرر و پی در پی در هنگام خواب، ناتوانی در خوابیدن مجدد و به حالت خواب در آمدن، بیدار شدن زود هنگام و در ساعات اولیه روز و همچنین داشتن خواب بی کیفیتی که باعث تجدید قوا نشود را بی خوابی می گویند.

بی خوابی معمولا بیماری به حساب نمی آید بلکه جزء علائم بیماری شناخته می شود. علت بیشتر بی خوابی ها نیز تنش عصبی، اضطراب و استرس می باشد، گاهی نیز نداشتن حس امنیت در هر زمینه ای و برخی بیماری ها و صدمات جسمی باعث بروز بی خوابی می گردد.

بی خوابی در کوتاه مدت معمولا پس از تجربه ای ناخوشایند مشکل جدی نمی باشد اما اگر در طولانی مدت ادامه دار بوده و عوارضی نیز به همراه داشته باشد تبدیل به یک عارضه خطرناک شده و فرد مبتلا باید حتما تحت درمان قرار گیرد.

امروزه با پیشرفت های زیادی که در علم پزشکی به دست آمده برای درمان بی خوابی و اختلالات خواب راهکارهای زیادی ارائه شده که کارایی هر کدام وابسته به علت بروز آن می باشد. به طور مثال اگر علت بروز بی خوابی شما صدمات جسمی یا آسیب دیدگی سر باشد مصرف داروهای ضد افسردگی و ضد استرس هیچ تاثیر مثبتی در بهبود شرایط ندارد.

همانطور که گفته شده شایع ترین علت بی خوابی استرس و اضطراب بیش از حد می باشد. بنابراین در ادامه چند داروی ضد استرس و میزان اثر بخشی آن در درمان بی خوابی بیان خواهد شد.

داروهای ضد استرس و رابطه آن با بی خوابی

اولین نکته در مورد تمام داروهای شیمیایی آن است که این دسته از داروها همیشه به تجویز پزشک نیاز دارند و نباید سرخود استفاده شود. زیرا داروهای شیمیایی علاوه بر ویژگی های درمانی دارای عوارض جانبی می باشند که اگر بدون نظر پزشک مصرف شوند ممکن است به مراتب خطرناک تر از خود بیماریی باشند که قصد درمان آن را دارید.

داروهای ضد استرسی که توسط پزشک معالج تجویز می شوند با تاثیراتی که بر ذهن، مغز و بدن می گذارند، باعث کاهش علائم و نشانه های استرس و اضطراب مانند نگرانی، تنش عصبی، ترس و حملات پانیک می شوند. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که داروهای ضد اضطراب و استرس به عنوان راه درمان قطعی پیشنهاد نمی شود، چرا که فقط از شدت این اختلالات می کاهد و اثراتی طولانی مدت و همیشگی ندارد.

انواع مختلف داروهای ضد استرس در بازار موجود است اما اگر شدت استرس شما کم می باشد توصیه می شود از راه های غیر دارویی برای کنترل و رفع آن استفاده کنید.

داروهای ضد استرس طیف دیازپین ها:

گاهی برای درمان کوتاه مدت استرس ها از این طیف داروی استفاده می شود. برخی از این داروها والیوم، زاناکس، کلونوپین و آتیوان هستند که در اکثر مواقع به عنوان دومین مرحله درمان اختلال استرس و اضطراب فراگیر در نظر گرفته می شوند.

یکی دیگر از کاربردهای این دارو درمان و کنترل اختلال اضطراب اجتماعی و حملات پانیک می باشد که بعد از مصرف داروهای افسردگی تجویز می گردند. بدین ترتیب پس از استفاده از آن ها ماهیچه ها تسکین پیدا کرده و علائم استرس کم شده و ذهن و بدن برای خواب آماده می شوند.

داروهای مسدود کننده بتا:

اصولا داروهای بتا برای درمان مشکلات و بیماری های قلبی تجویز می گردند که باعث کنترل ضربان شدید قلب و فشار خون بالا می شوند. بدین ترتیب که مانع اثر بخشی هورمون اپینفرین در بدن می گردند. این هورمون به صورت طبیعی در بدن ترشح می شود و روی ضربان قلب و فشار خون تاثیر می گذارد و میزان آن ها را به شدت افزایش داده که سطح تعادل در بدن را مختل می کند.

با متوازن شدن ضربان قلب علائم استرس و اضطراب مانند تعریق و لرزش بدن از بین رفته و ذهن آماده تمرکز برای خواب و استراحت می شود. انواع مختلف این داروها تنورمین، سکترال و ایندرال می باشند. البته مصرف این داروها به طور طبیعی عوارضی چون افزایش وزن، ایجاد حس خستگی مفرط، سرد شدن عضلات دست و پا به طور مستمر را نیز دارد.

قرص بوسپار یا بوسپیرون:

بوسپار مانند دیگر داروهای ضد استرس نوعی قرص ضد اضطراب می باشد و برای درمان این عارضه تجویز می شود اما به مراتب از دیگر داروهای این طیف بهتر است. زیرا میزان اثر بخشی آن در کنترل استرس، اضطراب و بهبود شرایط بیشتر بوده و از سوی دیگر اعتیاد آور نمی باشد.

این دارو برای درمان بلند مدت استرس و اضطراب تجویز می شود و کاربرد آن تاثیر گذاری بر سروتین می باشد. سروتونین نوعی هورمون و انتقال دهنده عصبی است که در مغز ترشح می شود و به طور طبیعی سبب کاهش میزان حس اضطراب و استرس شده و همچنین باعث ایجاد حس خستگی و به دنبال آن خواب می گردد.

باید این نکته را بدانید که بوسپیرون در دراز مدت اثرات درمانی خود را نشان می دهد و باید به طور پیوسته و منسجم استفاده شود، بنابراین برای درمان آنی استرس و اضطراب مانند حملات پانیک کاربرد چندانی ندارد.

داروهای ضد استرس طیف مهار کننده های انتخابی و بازجذب نوراپینفرین و سروتنین:

داروهای انتخابی مهارکننده و بازجذب سروتنین برای رفع عوارض افسردگی نیز کاربرد دارند، اما به عنوان داروهای ضد استرس و اضطراب شناخته شده اند. اثر این داروها به این صورت است که سبب افزایش قدرت ترشح هورمون های سروتنین و نوراپینفرین در نتیجه شدت علائم استرس را کم کرده، باعث ایجاد حس آرامش و بهبود خلق و خو می گردد. از نمونه های آن می توان به بونلافاکسین، پریستیک و سیمبالتا اشاره کرد.

داروهای ضد استرس و افسردگی سه حلقه ای:

این دارو درواقع داروی ضد افسردگی می باشد که برای کنترل و درمان استرس نیز تجویز می شوند. این داروها در کوتاه مدت تاثیرات آرام بخشی دارند اما میزان عوارضی که برای افراد مبتلا خواهند داشت سبب شده کمتر توصیه و تجویز شوند. از عوارض قرص های سه حلقه ای خشک شدن بزاق دهان، یبوست، تار شدن دید و کاهش بینایی، کاهش شدید فشار خون در حالت ایستاده و کاهش توانایی در دفع ادرار می باشد.

نکات مهم داروهای ضد استرس برای خواب

تمام داروهای ضد استرس و اضطراب عوارضی دارند که می توانند مشکلات جدی برای بدن ایجاد کنند. این نکته را به یاد داشته باشید که اگر آن ها را به درستی و طبق دستورالعمل داده شده استفاده نکنید یا بدون نظر پزشک تغییراتی در میزان و دوز آن ها دهید نتایج عکس خواهد داشت و بهبودی حاصل نخواهد شد.

این نوع قرص ها به دلیل اثر گذاری زیاد آن ها بر فشار خون، ضربان قلب و سطح هوشیاری اگر بیشتر از دوز تجویز شده مصرف شوند سبب از دست دادن هوشیاری و در نتیجه مرگ می شوند. بنابراین در اولین مرحله از درمان استرس و دیگر اختلالاتی که باعث بی خوابی می شوند باید به متخصص خواب مراجعه کنید.

امروزه به دلیل شرایط زندگی و شغلی تمام افراد جامعه به میزان متفاوتی درگیر بی خوابی ناشی از استرس و اضطراب شدید بوده که تا حدودی نسبت به این مشکل بی توجه هستند. این بی توجهی به دلیل آگاهی نداشتن از عوارض بی شمار جسمی و روانی بی خوابی است.

باید بدانید ریشه بسیاری از مشکلات و بیماری ها از جمله بیماری های قلبی عروقی، مشکلات گوارشی، انواع سکته های قلبی، افسردگی های حاد و اختلالات عصبی در بی خوابی و اختلالات خواب است. بنابراین با درمان مشکلات خواب به راحتی می توانید تا حد زیادی آن ها را از بین ببرید.

مراکز درمانی زیادی برای درمان اختلالات خواب و بی خوابی وجود دارند که می توانید با مراجعه به آن به درمان خود بپردازید. یکی از بهترین مراکز اوراسلیپ می باشد، که در آن دکتر فریبا معینی پور حضور دارد.

شماره های تماس :

کلام اخر

عوامل زیادی وجود دارند که می توانند مانع داشتن یک خواب با کیفیت و آرام شوند که شایع ترین آن ها داشتن استرس و اضطراب می باشد. بدین گونه که وجود استرس به هر دلیلی تا حد زیادی فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهد و همین مسئله سبب فعال شدن بیش از حد بخش های مختلف مغز می شود. فعالیت بیش از حد مغز بخصوص در ساعاتی که بدن نیاز به استراحت دارد باعث از بین رفتن تمرکز ذهن برای خواب شده و به دنبال آن بی خوابی بروز پیدا می کند.

اگر نوع استرسی که فرد درگیر آن است مقطعی و کوتاه مدت باشد می تواند با چند روش ساده مانند حرکات ورزشی هوازی آرامش از دست رفته را دوباره به دست بیاورد. اما اگر این استرس تبدیل به یک عادت بلند مدت شده نیاز به درمان تخصصی تری مانند مصرف قرص های ضد استرس است.

اثر گذاری اکثر داروهای ضد استرس به صورت کنترل فشار خون، کاهش ضربان قلب و تحریک غده هورمون سروتنین می باشد، به این ترتیب می تواند باعث ایجاد حس خواب در افراد مبتلا به استرس شود.

سوالات متداول

مقالات بیشتر:

چگونه با بی خوابی و تداخل خواب و کار مقابله کنیم؟

آیا درمان قطعی بی خوابی وجود دارد؟

مهم‌ترین علت‌های بی خوابی شبانه چیست؟