آپنه خواب چطور به وجود می آید؟
وقفه تنفسی انسدادی خواب زمانی رخ می دهد که به دلیل افتادگی بافت پشت گلو، مجاری هوایی پشت گلو، به صورت فیزیکی مسدود می‌شوند. در این حالت، عضلات مجاری هوایی فوقانی، هنگام خواب، بیش از حد شل شده و اجازه تنفس طبیعی را به شخص، نمی دهند. بنابراین راه هوایی فرد تنگ و یا بسته می گردد و تنفس فرد به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه قطع شده، که باعث کاهش سطح اکسیژن در خون شده و دی اکسید کربن زیادی ایجاد می کند.
این اختلال تنفس، سریعا توسط مغز احساس شده و به فاصله زمانی کوتاهی، فرد را برای باز کردن راه های هوایی بیدار می کند. اغلب این بیداری کوتاه مدت به یاد آورده نمی شود و می تواند از پنج تا ۳۰ بار در هر ساعت یا در طول شب تکرار شود. آپنه خواب، اختلال مهمی است که توانایی فرد را برای رسیدن به خواب مطلوب عمیق، کاهش می دهد و فرد در زمان بیداری نیز احساس خواب آلودگی دارد.
آپنه خواب چه زمانی به درمان نیاز دارد؟
بسیاری از مردم به خروپف به عنوان اختلال در خواب شبانه نگاه نمی کنند، اما اگر فردی تجربه خروپف بلند را داشته باشد که با دوره هایی از سکوت نشانه گذاری می شوند یا تنفسش به طور متناوب قطع شود، بهتر است که به پزشک مراجعه کند. داشتن علائم زیر نیز می تواند به تشخیص آپنه خواب کمک کند:
- خروپف فرد زمانی که به پشت خوابیده بسیار بلند تر از زمانی است که به پهلو می خوابد. اگر صدای خروپف به قدری بلند است که خواب خود یا اطرافیان او را به هم می زند، یک عامل خطر محسوب می شود.
- اگر فردی تجربه فلج خواب یا بختک را داشته یا با دیدن کابوس های وحشتناک و به حالت نفس نفس زدن یا خفگی بیدار شود؛ باید برای تعیین سطح اکسیژن خونش به پزشک مراجعه کند.
- خستگی مزمن، تحریک پذیری و خواب آلودگی مفرط در طول روز که از عوارض حمله خواب می باشد؛ موجب اختلالات شناختی، تغییر خلق و خو وعدم تمرکز در فرد شده؛ باعث به خواب رفتن فرد در حین کار و یا در حال تماشای تلویزیون و یا حتی رانندگی می شود.
در کلینیک خواب اورا اسلیپ با دکتر فریبا معینی پور متخصص اختلالات خواب “عضو آکادمی و طب خواب اروپا و استاد دانشگاه اُمئو سوئد” کنار شما هستیم تا یک به یک دلایل آپنه خواب را شناسایی کنیم و با با جدید ترین روش های روز دنیا بدون جراحی، درد و خون ریزی آنها را درمان کنیم پس از پایان درمان شما بدون داشتن عوارض جانبی جراحی ها خواب باکیفیت و راحتی خواهید داشت. برای دریافت نوبت و مشاوره می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
تمامی این اختلالات با روش های جدید و استاندارد جهانی قابل درمان است.در زیر به مهمترین دلایل و انواع آپنه خواب اشاره می کنیم.
انواع آپنه خواب
آپنه‌ی انسدادی خواب ( OSA )
در این وضعیت، تنفس شما کم عمق می‌شود یا حتی در خواب ممکن است متوقف شود. در برخی افراد ممکن است این اتفاق چندین بار در طول شب رخ دهد. آپنه‌ی انسدادی خواب هنگامی رخ می‌دهد که مجاری هوایی فوقانی به صورتی ناقص یا کامل مسدود شود و موجب می‌شود که دیافراگم و عضلات قفسه سینه به سختی عمل کنند و هوا نیز به سختی وارد ریه شود. تنفس معمولا با صدای بلند و خرناس و حرکات تند و سریع بدن همراه است. شما احتمالا به هنگام خواب متوجه آن نشوید. این وضعیت همچنین می‌تواند موجب کاهش جریان اکسیژن به اندام‌های حیاتی شود و ریتم قلب را نامنظم کند.
آپنه خواب مرکزی ( CSA )
در آپنه مرکزی خواب، تنفس به طور منظم در طول خواب به دلیل عملکرد مغز مختل می‌شود و نه به این دلیل که نمیتوانید نفس بکشید بلکه تلاشی برای نفس کشیدن نمی‌کنید. در واقع مغز به عضلات فرمان نمی‌دهد که عمل تنفس را انجام دهد این نوع آپنه خواب معمولا به دنبال بیماری‌های جدی مانند آسیب به ساقه مغز(ناحیه ای که کنترل تنفس را بر عهده دارد) ایجاد می‌سود. در نوزادان، آپنه خواب مرکزی باعث وقفه تنفس بیشتر از ۲۰ ثانیه می‌شود.
آپنه خواب مختلط
این نوع آپنه که به آپنه خواب مرکزیِ نیازمند به درمان نیز معروف است، زمانی رخ می‌دهد که فرد به‌طور همزمان مبتلا به آپنه خواب انسدادی و مرکزی باشد.
روش های درمان آپنه انسدادی خواب
پزشکان برای درمان آپنه خواب، روش های درمانی متفاوتی دارند که با توجه به درجه درگیری بیمار به اختلال وقفه تنفسی در نظر گرفته می شود. تغییر دادن شیوه زندگی، انجام تست های مختلف خواب و آزمایش های تخصصی ، استفاده از دارو و نهایتا جراحی را می توان از مراحل درمان آپنه خواب برشمرد.
1. تغییر در شیوه زندگی
اولین توصیه پزشکان برای درمان موارد خفیف آپنه انسدادی خواب، تغییر در شیوه زندگی می باشد. پزشک از شخص می خواهد که خوابیدن به روی پشت را ترک کرده، در صورت ابتلا به چاقی مفرط، وزن خود را پایین بیاورد و به ورزش روزانه و مرتب روی آورد. همچنین از مصرف دخانیات و الکل خودداری کرده و در صورت مشکل احتقان مزمن در بینی از داروهای ضد گرفتگی بینی یا داروهای ضد حساسیت استفاده نماید.
2. درمان با کمک ابزارهای دهانی
اگربا این اقدامات خواب فرد آرام نشود پس به آپنه متوسط تا شدید گرفتار شده است، در این صورت پزشک ممکن است به بیمار، استفاده از دستگاه های خاص که می توانند به باز کردن راه هوایی مسدود شده کمک کنند را توصیه نماید:
دیوایس دهانی
این دستگاه جزء کم خطر ترین روش های درمان آپنه خواب و خروپف می باشد، همچنین این دستگاه طبق حالت دهان شما قالب گیری و ساخته می شود و مانند دیگر دستگاه های محدودیت های حرکتی ایجاد نمی کند و از این رو شب ها خواب راحتی خواهید داشت.برای تهیه دیوایس دهانی و دریافت مشاوره با ما تماس بگیرید.
پلاک ارتودنسی
محافظ دندان یا پلاک ارتودنسی، یک روش درمانی و یک ابزار متحرک است که در دهان استفاده می شود و برای خروپف و آپنه انسدادی خواب کاربرد دارد. اگر آپنه تنفسی فرد به دلیل انسداد مجاری تنفسی توسط زبان به وجود آمده باشد، این ابزار دهانی، زبان را در جای خود نگه می دارد تا مسیر مجاری هوایی باز بماند. در کلینیک خواب اورا اسلیپ برای هر فرد با توجه به فرم دهان دیوایس دهانی طراحی و تهیه می شود
فشار جریان هوای همواره مثبت (CPAP)
با استفاده از فشار جریان هوای همواره مثبت، وقفه‌های تنفسی ناشی از آپنه خواب از بین می‌رود و فرد کمبود اکسیژن را احساس نکرده و به خوابی آرام فرو می رود. در این روش با کمک ماسک مخصوص آپنه خواب، جریان هوای خفیف و دائمی از بسته شدن مجاری هوایی در طول شب جلوگیری می نماید و درنتیجه خروپف یا صدای ناشی از خفگی دیگر ایجاد نخواهند شد.
3. عمل جراحی برای درمان آپنه خواب
برای خیلی از بیماران، استفاده از روش فشار جریان هوای همواره مثبت، مورد پسند نیست؛ یا پزشک برای درمان آن هاعمل جراحی را مناسب می داند. البته گزینه جراحی معمولا در شرایطی که سایر درمان ها موفق واقع نشوند، پیشنهاد می شود.
جراحی بافت
جراحی بافت برای برداشتن لوزه ها یا آدنوئید روشی است که نیاز به بیهوشی عمومی دارد و در آن پزشک، بافت را از پشت دهان و بالای گلوی بیمار حذف می کند. گاهی حذف بافت از پشت گلو و درمان خروپف به کمک یک لیزر و یا با انرژی فرکانس رادیویی انجام می گیرد.
جراحی باز کردن گردن
افراد مبتلا به آپنه خواب شدید که حیات شان به خطر افتاده، به روش تراکئوستومی مورد عمل جراحی قرار می گیرند. جراح، با باز کردن گردن و قرار دادن یک فلز یا لوله پلاستیکی در گردن به عبور جریان هوا کمک کرده و تنفس را امکان پذیر می نماید.
جراحی فک
در این روش، جراحان، با انتقال قطعات بالا و پایین فک به سمت جلو، فضای بزرگی را پشت زبان و نرم کامه ایجاد می کنند تا احتمال کمتری برای وقفه تنفسی وجود داشته باشد.
ایمپلنت
در این روش سه میله پلی استر کوچک در نرم کامه بیمار جای گذاری می شود که این قطعه سخت، از فرو افتادن راه هوایی فوقانی جلوگیری کرده وخروپف را کاهش می دهد.
جراحی بینی
جراحی بینی برای حذف پولیپ یا قسمت های سخت انحراف بین سوراخ های بینی، به بزرگ کردن راه های هوایی کمک می کند.
تست های تشخیص آپنه خواب
در این مرحله، پزشک پس از بررسی دهان و حفره بینی به مشاهده بافت اضافی پشت گلو پرداخته، فشار خون بیمار را چک می کند و دور گردن و کمرش را اندازه گیری می نماید. گاهی ارزیابی از این فراتر رفته و شامل نظارت بر تنفس شبانه و دیگر عملکردهای بدن در حین خواب می گردد. تست های اولیه برای تشخیص آپنه انسدادی خواب عبارتند از:
پلی سومنوگرافی
در مراکز خواب، سنسورهایی روی قسمت های مختلفی قرار می‌گیرند که هر کدام از آنها برالگوهای تنفس، حرکات بازو، پا و سطح اکسیژن خون در هنگام خواب نظارت می کنند . حسگرهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند، امواج مغزی را برای فهمیدن زمان به خواب رفتن بیمار کنترل می کنند.
در تست خواب پلی سومنوگرافی سطح اکسیژن خون با حسگری که روی انگشت قرار می‌گیرد اندازه‌گیری می شود. حسگرهای روی قفسه سینه، نرخ ضربان قلب و تنفس را ثبت کرده و حسگر دیگری نیز جریان هوای بینی را اندازه گیری می کند.
تست آپنه خواب در خانه
درتست آپنه خواب در خانه، پزشک شرایط ویژه ای را برای تشخیص آپنه خواب فراهم می آورد. این تست شامل اندازه گیری جریان هوا، الگوهای تنفسی و سطح اکسیژن خون بوده و حرکات و شدت خروپف را کنترل می نماید.
چه افرادی در معرض آپنه انسدادی خواب هستند؟
آپنه انسدادی خواب بیشتر مردان مسن ۵۰ تا ۷۰ ساله را درگیر می‌کند، اگرچه ممکن است در زنان و کودکان نیز دیده شود. اگر این اختلال در بین افراد خانواده وجود داشته باشد، فرد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آن قرار می گیرد. این اختلال در صورت درمان نشدن، ممکن است عوارض جانبی طولانی مدتی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت را از خود به جای بگذارد. از جمله عوامل خطر آپنه انسدادی خواب موارد زیر را می توان برشمرد:
اضافه وزن
با اینکه افراد لاغر هم می توانند به آپنه خواب و خروپف مبتلا شوند ولی حدود نیمی از افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب، اضافه وزن دارند. افرادی با گردن ضخیم تر، راه هوایی باریک تری دارند و در نتیجه مقدار هوای کمتری به ریه‌هایشان وارد می شود. دلیل آن رسوب چربی در اطراف راه هوایی فوقانی است که ممکن است مانع تنفس گردد.
چسبیدن راه هوایی
بعضی از افراد با داشتن لوزه سوم و یا آدنوئید بزرگ راه های هوایی تنگ تری دارند که این ناهنجاری‌های مجاری هوایی فوقانی می تواند زمینه ای ارثی داشته باشد.
احتقان مزمن بینی
افراد زیادی دچار گرفتگی بینی مداوم شبانه هستند که این حالت گاهی با آبریزش بینی همراه است و ممکن است به دلیل تنگ شدن راه های هوایی ایجاد شود.
سیگار کشیدن و مصرف الکل
مصرف الکل یا داروهای آرام‌بخش بافت عضلانی گلو را شل می کند. افراد سیگاری هم به دلیل برآمدگی پشت گلو، سه برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار آپنه انسدادی در خواب می‌شوند.
سندرم هیپوونتیلاسیون
هیپوونتیلاسیون سندرومی ناشی از چاقی است که در آن تنفس ضعیف موجب افت سطح اکسیژن و بالا رفتن سطح دی‌اکسید کربن در خون شده و بیماری‌های مزمن ریوی و فشار خون بالا و به دنبال آن وقفه تنفسی در خواب را در پی دارد.
رابطه آپنه خوب و خروپف
بسیاری از مردم خروپف را به عنوان علامتی جدی درنظر نمی‌گیرند و البته تمام افراد مبتلا به آپنه خواب، خروپف نمی‌کنند؛ اما اگر بلند خروپف می‌کنید (به‌خصوص اگر خروپف‌تان به‌طور متناوب قطع و وصل می‌شود) حتما به پزشک مراجعه کنید تا درمان خروپف را آغاز کند تا خواب خوبی داشته باشید
کلام آخر
درمورد هرگونه مشکل خواب که می‌تواند باعث خستگی مزمن، خواب‌آلودگی شدید و تحریک‌پذیری شما شود، با پزشک متخصص اختلالات خواب مشورت کنید. خواب‌آلودگی شدید در طول روز (خواب‌زدگی)، می‌تواند بر اثر آپنه خواب یا اختلالات دیگری نظیر نارکولپسی باشد.
ممکن است که افراد مبتلا به آپنه خواب انسدادی متوجه نشوند که خواب‌شان قطع شده است. درواقع برخی از افراد مبتلا به این نوع از آپنه خواب، فکر می‌کنند که در تمام طول شب، خواب راحت و خوبی داشته‌اند.
آپنه خواب مرکزی نسبت به آپنه خواب انسدادی، کمتر اتفاق می‌افتد و زمانی روی می‌دهد که مغز شما نتواند سیگنال‌ها را به عضلات تنفسی انتقال دهد. این بدان معناست که شما برای مدتی کوتاه هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نمی‌کنید. در این صورت ممکن است که با تنگی نفس از خواب بیدار شوید یا برای به‌خواب رفتن یا در خواب ماندن به‌سختی تقلا کنید.
برای درمان آپنه خواب،درمان خروپف، درمان بی خوابی، درمان خواب سنگین و درمان اختلالات خواب می توانید با ما تماس بگیرید. اورا اسلیپ کلینیک آپنه خواب با استفاده از مدرن ترین تجهیزات و کادر درمانی متخصص و زبده در خدمت شماست تا شما خواب خوب و با کیفیتی داشته باشید.