آیا نسکافه بی خوابی می آورد؛ چند ساعت اثر دارد

نسکافه نوشیدنی معروفی است که در سراسر جهان استفاده می شود. مصرف نسکافه و قهوه ابتدا در انگلستان رواج یافت. این نوشیدنی حاوی “کافئین” است. کافئین یک ماده شیمیایی است که در گیاهانی مانند قهوه، کاکائو، کولا، نسکافه و چای یافت می شود. این ماده خوراکی، مانند نوعی محرک عمل می کند که می تواند از خوابیدن پیشگیری کند. در این مقاله می خواهیم بررسی کنیم که آیا نسکافه بی خوابی می آورد و تاثیر آن بر بدن و خواب چیست؟

تاثیر نسکافه و قهوه بر روی خواب

هنگامی که یک فنجان قهوه یا نسکافه می نوشید، یک انتقال دهنده عصبی به نام “دوپامین” واکنش نشان می دهد و باعث اثربخشی کافئین بر شما می شود. کافئین انرژی بخش است و باعث بی خوابی شما شده اما اثر کوتاه مدتی دارد. معمولا افراد بعد از مصرف 4 فنجان قهوه خواب از سرشان می پرد. به طور کلی کافئین موجود در نسکافه و قهوه حدود 5 تا 6 ساعت روی بدنتان اثر خواهد گذاشت و پس از این مدت کم کم اثرش را از دست خواهد داد.

در خانم های که از قرص های ضدبارداری استفاده می کنند یا خانم هایی که دوره قاعدگی یا تخمک گذاری خود را طی می کنند، معمولا اثرگذاری کافئین حدود دو برابر طول خواهد کشید. کسانی که به مصرف کافئین اعتیاد دارند و روزانه مقدار زیادی از کافئین را مصرف می کنند، این امر می تواند سلامتی آن ها تهدید کند. اعتیاد به کافئین مانند اعتیاد به هر داروی دیگری می تواند خطرساز باشد و بر روی سلامت جسم و روان افراد تاثیر منفی بگذارد.

اثر کافئین نسکافه در طی روز هم می تواند احساس شود، حتی امکان بروز عوارض نامطلوب هم وجود دارد. یکی از تاثیراتی که این ماده برجای می گذارد، از بین بردن الگوی منظم خواب است. البته این مسئله بستگی به میزان حساسیت هر فرد هم دارد. اکثر بزرگسالان می توانند مقدار 200 تا 300 گرم از این ماده را با خیال آسوده مصرف کنند، اما مصرف بیشتر از این مقدار می تواند برای شخص مشکلات خواب را به دنبال داشته باشد.

کافئین در نسکافه چیست؟

کافئین موجود در نسکافه، سیستم عصبی مرکزی را فعال می کند. همچنین این ماده به عنوان یکی از پرمصرف ترین ماده فعال کننده سیستم عصبی در جهان است. کافئین بر خلاف داروهای روانگردان دیگر که فعال کننده روان محسوب می شوند، کاملا قانونی است و هیچ منع قانونی در استفاده از آن در هیچ کجای جهان وجود ندارد.

کافئین از اجزاء مهم بسیاری از محصولات گیاهی است. اما بیشتر در برگ تعدادی گیاه مانند قهوه، نسکافه، چای و غیره و همچنین در برخی آجیل ها و بذرها یافت می شود. این ماده در طبیعت به عنوان عامل محافظ بر علیه شکار استفاده می شود و اجازه جوانه زنی بذر در نزدیکی خود را نمی دهد. این ماده طبیعی، خاصیت “بیدار نگه داشتن” دارد و به این خاصیت معروف است. یعنی ممکن است در شما باعث بی خوابی گردد.

کافئین موجود در نسکافه تا چند ساعت روی بدن اثر دارد؟

کافئین موجود در نسکافه تا 5 ساعت روی بدن اثر دارد. به طور مثال اگر فردی 50 میلی گرم کافئین مصرف کند ، پس از 5 ساعت 25 میلی گرم در بدن او باقی خواهد ماند. سطح این ماده در 15 تا 45 دقیقه ابتدایی به سطح بالایی می رسد. سپس به سرعت توسط کبد متابولیزه شده و برای خارج کردن آن نیاز به ادرار است. این اتفاق نشان می دهد که کافئین متابولیزه شده است.

مدت زمان تاثیر این ماده به عوامل مختلفی مانند سن، وزن، مقدار حساسیت فرد نسبت به کافئین و همچین مقدار دوز مصرفی بستگی دارد. در بعضی افراد که به طور مداوم دارو مصرف می کنند، بدنشان نسبت به آن دارو مقاوم می شود. مصرف کافئین هم همینطور است. کسانی که روزانه قهوه و کافئین مصرف می کنند، ممکن است به سختی متوحه اثرات این ماده شوند. اما کسانی که حساسیت به این ماده دارند، اثر آن را تا چند ساعت و حتی تا چند روز متوجه خواهند شد.

چه مواد غذایی حاوی کافئین هستند؟

• برخی نوشیدنی هایی که حاوی کافئین هستند، عبارتند از:
• قهوه، کاپوچینو و نسکافه
• چای سیاه، سبز و سفید
• برخی نوشیدنی های انرژی زا مانند نوشیدنی های مخصوص قبل از تمرینات ورزشی
• قهوه بدون کافئین هم حاوی مقادیری از این ماده است.
• شکلات و کاکائوی داغ
• این ماده در برخی از داروهای کاهش وزن و داروهای میگرن و سردرد هم وجود دارد.

عوارض مصرف کافئین

مصرف بیش از حد کافئین ممکن است علائم زیر را در فرد نشان دهد :

• درگیری ها و مشکلات عصبی
• معده درد
• اسهال
• ضربان قلب نامنظم و سریع
• تنفس شدید و پیاپی
• مشکلات خواب
• احساس بی قراری
• عرق کردن زیاد
• اضطراب و استرس
• تحریک پذیری و واکنش ناخودآگاه عصبی

برخی اوقات کافئین ممکن است باعث تشدید خستگی شود. بهترین کار برای جبران و درمان بی خوابی، از سر گیری دوباره فعالیت های سنتی است که باعث آرامش می شوند.

عوارض قطع مصرف کافئین

اگر مصرف کافئین را قطع کنید، ممکن است دچار ناراحتی هایی شوید. نشانه هایی برای قطع مصرف این ماده وجود دارد که عبارتند از:

• احساس خستگی
• افزایش تحریک پذیری
• درد عضلانی
• حالت تهوع و درد و ناراحتی معده
• عدم تمرکز
• سردرد و میگرن

لازم به ذکر است که پس از مصرف مجدد این ماده، این علائم رفع می شود.

خواص نسکافه چیست ؟

قهوه و نسکافه خواص و مضرات شبیه به هم دارند. از خواصی که نسکافه دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به هضم غذا کمک می کند.
• علائم سرماخوردگی مانند سرفه، آب ریزش بینی، سردرد و چشم درد را برطرف می کند.
• به درمان بیماری هایی مانند سل، خونریزی لثه و نقرس کمک می کند.
• مصرف منظم آن باعث افزایش هوشیاری می شود و به عملکرد بهتر مغز کمک می کند.
• خستگی ماهیچه ها و عضلات را رفع می کند.
• به کاهش اشتها کمک کرده و برای لاغری مفید است.
• خطر ابتلا به سرطان را کم می کند.
• تمرکز را بالا می برد و مهارت و دقت در کارها را افزایش می دهد.
• به درمان یبوست کمک می کند.
• با شل کردن ماهیچه های ریه، تنفس را آسان می کند.
• خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش می دهد.
• سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
• باعث کاهش استرس می شود.
• مصرف نسکافه باعث افزایش فشار خون می شود.

عوارض نسکافه چیست؟

هر چند فواید نسکافه از مضرات آن کمتر است، اما با این حال زیاده روی در مصرف آن قطعا عوارضی با خود در پی خواهد داشت:

• با خطر افزایش کلسترول، ریسک سکته قلبی را بالا می برد.
• مصرف روزانه آن باعث تخریب مینای دندان می شود.
• حتی استفاده از نسکافه بدون شکر هم، برای قلب مخاطراتی دارد.
• برای کودکان بیشتر از بزرگسالان عوارض دارد و مصرف آن به کودکان پیشنهاد نمی شود.
• حالت بی خوابی یا هیجان مفرط را در فرد ایجاد می کند.
• مصرف زیاد کافئین در زنان باردار، باعث زایمان زودرس شده و برای نوزاد هم خطر دارد.

مصرف نسکافه و کافئین در دوران شیردهی

اکثر افراد بر این باورند که مصرف نسکافه و کافئین در دوران بارداری یا شیردهی می تواند هم برای مادر و هم برای کودک خطرناک باشد. با این که خطرات پس از زایمان کمتر می شود، اما مصرف کافئین می تواند بر روی نوزادی که از شیر مادرش تغذیه می کند هم تاثیر خود را بگذارد پس بنابراین مادران باردار و شیرده باید در مصرف این ماده برای خود محدودیت ایجاد کنند. نوزادان بیشتر از 3 ماه توانایی تحمل کافئین را ندارند. مطالعات نشان می دهد که مصرف مداوم این ماده توسط مادران باردار یا شیرده، می تواند بر روی الگوی خواب نوزادان بالای 3 ماه عواقب بدی بر جای بگذارد.

مقادیر بالای این ماده می تواند باعث افزایش تحریک پذیری و سستی در کودکان شود. همچنین تاثیرات منفی بر الگوی های خواب کودکان و جنبه های دیگر خواب آن ها خواهد داشت. در مشورت با یک پزشک می توانید به فاصله درست زمانی بین مصرف کافئین و شیردهی پی ببرید.

نکاتی برای رفع بی خوابی

اگر شخصی پس از مصرف کافئین دچار بی خوابی شود، حتما باید در مصرف این ماده بازنگری کند تا اثرات آن ماده به مرور زمان کاهش یابد. استفاده از تکنیک های تنفسی و ورزش هایی مانند یوگا می تواند در برطرف کردن این علائم کمک شایانی کند. این ماده اگرچه یک محرک گیاهی مفید است، اما مصرف خارج از کنترل آن می تواند باعث مختل شدن خواب شود.

اشخاصی که عادت دارند که هر روز صبح خود را با چای یا قهوه آغاز کنند، به نوعی به دنبال جبران کردن کم خوابی خود هستند. به جای استفاده از کافئین، تنظیم یک برنامه منظم برای ساعات خوابیدن و بیدار شدن می تواند راهکار بهتر و کم هزینه تری باشد و نیاز یه مصرف این ماده را به حداقل برساند. اگر بی خوابی شما با این راهکار ها بهبود پیدا نکرد بهتر است به صورت اصولی به فکر درمان بیخوابی باشید

کلام آخر

کافئین ماده ای است که مصرف آن به تنهایی ضرری ندارد. نسکافه، چای، قهوه و دیگر نوشیدنی های حاوی کافئین می توانند احساس هوشیاری و بیداری را در شما به وجود آورند. اما در کل مصرف بیش از حد این ماده روی ساعت بیولوژیک بدن شما تاثیر خواهد گذاشت.

اگر شخصی که به طور مداوم نسکافه با کافئین بالا مصرف می کند، اگر به طور ناگهانی آن را قطع کند بدنش قطعا واکنش هایی را به همراه خواهد داشت. بنابراین باید مصرف آن را به طور تدریجی کنار گذاشت. برای رفع بی خوابی قطعا راه های سالم تر و بی ضررتری هم وجود دارد. گاهی به جای مصرف نسکافه، برای یافتن علت بی خوابی بهتر است توسط پزشک معاینه شوید تا بهترین درمان به شما پیشنهاد شود.

در کلینیک خواب اورا اسلیپ متخصص خواب دکتر فریبا معینی پور حضور دارند که با معاینه شما دلایل بی خوابی تان را شناسایی و درمان می کنند. این کلینیک بهترین مرکز درمان اختلالات خواب می باشد که در تهران واقع است. با ما تماس بگیرید

سوالات متداول

مقالات مرتبط :

آیا درمان قطعی بی خوابی وجود دارد

راهنمای بی خوابی و کار

عوارض و مضرات بی خوابی شبانه

برای بی خوابی چه بخوریم