ملاتونین چیست؛ موارد استفاده، عوارض و تداخلات دارویی

ملاتونین هورمونی است که در بدن تولید می‌شود. این هورمون چرخه روز و شب یا چرخه خواب و بیداری بدن را تنظیم می‌کند. ملاتونین موجود در مکمل‌ها معمولا در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شود.

تاریکی بدن را تحریک می‌کند تا ملاتونین بیشتری تولید کند که به بدن سیگنال می‌دهد وقت خواب است. نور خورشید تولید ملاتونین را کاهش می‌دهد و به بدن سیگنال می‌دهد که از خواب بیدار شود.

برخی از افراد که از مشکلات خواب رنج می‌برند، سطح ملاتونین پایینی دارند. تصور بر این است که بالا بردن سطح ملاتونین با مصرف مکمل می‌تواند این مشکلات را برطرف کند.

افراد معمولا مکمل ملاتونین را برای بی خوابی و بهبود خواب خود در شرایط مختلف مانند جت لگ (پرواز زدگی) استفاده می‌کنند.

همچنین برای افسردگی، درد مزمن، زوال عقل و بسیاری از بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود، اما هیچ مدرک و پشتوانه علمی خوبی برای تایید این کاربردها وجود ندارد.

کاربردها و اثربخشی ملاتونین

برای موارد زیر موثر است:

مشکل خوابیدن در زمان خواب معمولی (سندرم فاز خواب تاخیری). مصرف ملاتونین خوراکی زمان لازم برای به خواب رفتن در افراد بزرگسال جوان و کودکان مبتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد.

اختلال چرخه خواب و بیداری غیر 24 ساعته. مصرف ملاتونین خوراکی در زمان خواب موجب بهبود خواب کودکان و افراد بزرگسال مبتلا به این اختلال می‌شود.

احتمالا برای موارد زیر موثر است:

اختلال خواب ناشی از مصرف برخی از داروهای فشار خون (بی خوابی ناشی از مسدودکننده‌های بتا). مصرف ملاتونین خوراکی ممکن است مشکلات خواب در افرادی که داروهای مسدودکننده بتا مصرف می‌کنند را کاهش دهد.

سرطان. مصرف دوزهای بالای خوراکی یا تزریقی ملاتونین همراه با شیمی درمانی یا سایر گزینه‌های درمانی سرطان ممکن است اندازه تومور را کاهش دهد و نرخ بقا در افراد مبتلا به سرطان را بهبود بخشد.

گیجی و بی قراری بعد از جراحی. در کودکانی که در طول جراحی دارویی به نام سووفلوران دریافت می‌کنند، مصرف ملاتونین خوراکی قبل از بیهوشی ممکن است به جلوگیری از اضطراب و بی قراری در هنگام بیدار شدن کمک کند.

اختلال رحمی دردناک (اندومتریوز). مصرف ملاتونین خوراکی می‌تواند درد بیماران و مصرف مسکن‌ها برای کم کردن درد را کاهش دهد. همچنین درد در دوران قاعدگی، مقاربت و دستشویی را کاهش می‌دهد.

فشار خون بالا. به نظر می‌رسد مصرف فرم رهش کنترل شده ملاتونین خوراکی قبل از خواب، فشار خون را در افراد مبتلا به فشار خون بالا کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد داروهایی به فرم رهش فوری این تاثیر را ندارند.

بی خوابی. به نظر می‌رسد مصرف ملاتونین برای کوتاه مدت زمان به خواب رفتن افراد مبتلا به بی خوابی را کاهش می‌دهد، اما تنها در حدود 7-12 دقیقه. مشخص نیست که آیا بر مدت زمان خواب نیز تاثیرگذار است یا نه. همچنین به نظر می‌رسد که در افراد مسن و کسانی که بیماری‌های خاصی دارند، موثرتر است.

جت لگ. مصرف ملاتونین خوراکی می‌تواند علائم خاصی از جت لگ مانند هوشیاری را بهبود بخشد و خواب آلودگی و خستگی در طول روز را کاهش دهد. اما به کوتاه تر کردن زمان به خواب رفتن افراد دچار جت لگ کمکی نمی کند.

میگرن. مصرف ملاتونین قبل از خواب به جلوگیری از میگرن در افراد بزرگسال و کودکان کمک می‌کند. هنوز مشخص نیست که آیا مصرف ملاتونین در درمان میگرن نیز موثر است یا نه.

اضطراب قبل از عمل. مصرف ملاتونین به صورت خوراکی یا زیر زبانی تاحدودی اضطراب قبل از عمل جراحی در افراد بزرگسال را کاهش می‌دهد. معلوم نیست که همین تاثیر را در کودکان نیز دارد یا خیر.

آرام‌بخش قبل از عمل. مصرف ملاتونین به صورت خوراکی ممکن است میزان آرام‌بخش‌های مورد نیاز کودکان قبل از برخی از عمل‌های جراحی را کاهش دهد.

آفتاب سوختگی. استفاده از ژل ملاتونین بر روی پوست قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند در جلوگیری از آفتاب سوختگی موثر باشد.

شرایط دردناکی که مفاصل و ماهیچه‌های فک را تحت تاثیر قرار می‌دهند (اختلالات گیجگاهی فکی یا TMD). مصرف خوراکی ملاتونین قبل از خواب به مدت 4 هفته باعث کاهش درد در زنان مبتلا به درد فک می شود.

سطوح پایین پلاکت ها در خون (ترومبوسیتوپنی). مصرف ملاتونین خوراکی می‌تواند کاهش تعداد پلاکت‌های خون مرتبط با سرطان، درمان سرطان و سایر اختلالات را بهبود بخشد.

احتمالا برای موارد زیر هیچ تاثیری ندارد:

عملکرد ورزشی. مصرف ملاتونین خوراکی کمی قبل از ورزش استقامتی یا دوچرخه سواری هیچ تاثیری بر عملکرد فرد ندارد.

کاهش وزن غیرارادی در افرادی که به سختی بیمار هستند (کاشکسیا یا لاغری مفرط). مصرف ملاتونین خوراکی موجب بهبود اشتها، وزن بدن یا ترکیب بدن در افراد مبتلا به سندرم لاغری مفرط ناشی از سرطان نمی‌شود.

بیماری‌هایی مانند آلزایمر که در فکر کردن فرد اختلال وارد می‌کنند. مصرف ملاتونین خوراکی موجب بهبود رفتار یا علائم افراد مبتلا به آلزایمر یا اشکال دیگر از دست دادن حافظه نمی‌شود. اما ممکن است گیجی در چنین افرادی را کاهش دهد.

ناتوانی در بارداری بعد از یک سال تلاش (ناباروری). مصرف ملاتونین خوراکی موجب بهبود نرخ باروری در زنان تحت درمان‌های باروری نمی‌شود.

اختلال خواب ناشی از شیفت‌کاری (اختلال شیفت‌کاری). مصرف ملاتونین خوراکی موجب بهبود مشکلات خواب در افرادی که شیفت کاری می‌کنند، نمی‌شود.

برای موارد زیر بی اثر است:

ترک اعتیاد مصرف داروهایی به نام بنزودیازپین‌ها. مصرف ملاتونین خوراکی در زمان خواب موجب کاهش علائم ترک اعتیاد افراد مبتلا به بی خوابی که مصرف این نوع داروها را قطع کرده‌اند، نمی‌شود.

افسردگی. مصرف ملاتونین خوراکی موجب کاهش علائم افسردگی نمی‌شود و حتی ممکن است علائم را در برخی شرایط بدتر کند.

تمایل به استفاده از ملاتونین برای دلایل دیگر نیز وجود دارد، اما اطلاعات قابل اعتماد کافی برای اثربخشی آن در دسترس نیست.

عوارض جانبی ملاتونین

وقتی به صورت خوراکی مصرف می‌شود: ملاتونین در صورت استفاده کوتاه مدت برای بیشتر افراد بزرگسال بی خطر در نظر گرفته می‌شود.

به احتمال زیاد در صورت استفاده طولانی مدت نیز بی خطر است. گفته می‌شود که استفاده تا 2 سال بی ضرر است.

اما می‌تواند باعث ایجاد عوارض جانبی مانند سردرد، خواب آلودگی، سرگیجه و حالت تهوع شود. 4-5 ساعت بعد از مصرف ملاتونین از رانندگی یا کار با ماشین آلات بپرهیزید.

وقتی روی پوست اعمال شود: ملاتونین در صورتی که کوتاه مدت استفاده شود، به احتمال زیاد برای بیشتر بزرگسالان بی خطر است.

اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه مصرف ملاتونین

بارداری. ملاتونین در صورت استفاده منظم به صورت خوراکی یا در دوز بالا ممکن است برای بارداری خطرناک باشد. ملاتونین ممکن است تاثیراتی مشابه با کنترل تولد داشته باشد و باردار شدن فرد را دشوار کند.

اطلاعات قابل اعتماد زیادی برای بی خطر بودن استفاده از ملاتونین در دوران بارداری در دسترس نیست. تا وقتی که اطلاعات بیشتری در دست داشته باشیم، بهتر است در دوران بارداری یا وقتی در تلاش برای باردار شدن هستید، از مصرف ملاتونین اجتناب کنید.

دوران شیردهی. در این دوران نیز اطلاعات کافی و قابل اعتماد در خصوص بی خطر بودن استفاده از ملاتونین وجود ندارد. به همین دلیل بهتر است از مصرف آن اجتناب کنید.

کودکان. برای کودکان مصرف خوراکی و به مدت کوتاه ملاتونین به احتمال زیاد بی خطر است. ملاتونین وقتی با دوز 3 میلی گرم در روز به کودکان و 5 میلی گرم در روز برای نوجوانان تجویز می شود، بهترین عملکرد را دارد.

نگرانی هایی در مورد تداخل این دارو با رشد در دوران بلوغ وجود دارد. ملاتونین نباید توسط کودکان با مشکلات خاص مصرف شود. هنوز اطلاعات کافی در مورد بی خطر بودن مصرف طولانی مدت ملاتونین توسط کودکان در دسترس نیست.

اختلالات خونریزی. ملاتونین ممکن است خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی را تشدید کند.

افسردگی. ملاتونین می‌تواند علائم افسردگی را در افراد بدتر کند.

فشار خون بالا. ملاتونین ممکن است فشار خون افرادی که برای کنترل فشار خون دارو مصرف می‌کنند را افزایش دهد. از مصرف آن خودداری کنید.

اختلالات تشنجی. مصرف ملاتونین ممکن است خطر داشتن تشنج را افزایش دهد.

گیرندگان پیوند عضو. افرادی که پیوند عضو داشته‌اند اغلب داروهایی را برای سرکوب سیستم ایمنی خود مصرف می‌کنند. ملاتونین می‌تواند عملکرد ایمنی فرد را تقویت کند. همین امر ممکن است با اثرات داروهای پیوند عضو تداخل داشته باشد.

تداخل‌های دارویی با ملاتونین

تداخل متوسط

در استفاده از این ترکیب‌ها دقت کنید:

داروهای کنترل تولد (ضدبارداری) با ملاتونین تداخل دارد. به نظر می‌رسد که قرص‌های ضدبارداری میزان تولید ملاتونین در بدن را افزایش می‌دهند. مصرف ملاتونین همراه با قرص‌های ضدبارداری می‌تواند اثرات و عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.

کافئین با ملاتونین تداخل دارد. کافئین ممکن است سطح ملاتونین در بدن را افزایش یا کاهش دهد. وقتی همراه با مکمل‌های ملاتونین مصرف شود، سطح ملاتونین در بدن را افزایش می‌دهد.

فلووکسامین با ملاتونین تداخل دارد. مصرف فلووکسامین می‌تواند مقدار ملاتونینی که بدن جذب می‌کند را افزایش دهد. مصرف ملاتونین همراه با فلووکسامین ممکن است باعث افزایش اثر و عوارض جانبی ملاتونین شود.

داروهای دیابت (داروهای ضددیابت) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد. مصرف ملاتونین همراه با داروهای دیابت ممکن است موجب افت شدید قند خون شود. به همین دلیل باید سطح قند خون خود را دقیق ردیابی کنید.

داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کنند (سرکوب‌کننده‌های ایمنی) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین می‌تواند فعالیت سیستم ایمنی را تقویت کند. برخی از داروها مانند داروهای مورد استفاده بعد از عمل پیوند عضو، فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند. مصرف ملاتونین همراه با این داروها ممکن است اثر آن‌ها را کاهش دهد.

داروهایی که انعقاد خون را کند می‌کنند (داروهای ضدانعقاد خون) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین ممکن است لخته شدن خون را کاهش دهد. مصرف ملاتونین همراه با داروهایی که لخته شدن خون را کند می‌کنند ممکن است باعث افزایش خطر خونریزی شود.

نیفدیپین GITS (Procardia XL) با ملاتونین تداخل دارد. نیفدیپین GITS برای کاهش فشار خون تجویز می‌شود. مصرف ملاتونین ممکن است اثر این دارو برای کاهش فشار خون را از بین ببرد.

داروهای آرام‌بخش (داروهای ضدافسردگی CNS) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین ممکن است موجب خواب‌آلودگی و کند شدن تنفس شود. برخی از داروها تحت عنوان داروهای آرام‌بخش نیز موجب خواب‌آلودگی و کند شدن تنفس می‌شوند. مصرف ملاتونین همراه با داروهای آرام‌بخش ممکن است موجب مشکلات تنفسی و/یا خواب‌آلودگی بیش از حد شود.

داروهای تغییر یافته توسط کبد (سوبستراهای سیتوکروم P450 1A2 (CYP1A2)) با ملاتونین تداخل دارند. برخی از داروها توسط کبد تغییر و تجزیه می‌شوند. ملاتونین ممکن است بر سرعت تجزیه داروها توسط کبد تاثیرگذار باشد. این خود می‌تواند اثر و عوارض جانبی این داروها را دستخوش تغییر کند.

داروهای تغییر یافته توسط کبد (سوبستراهای سیتوکروم P450 2C19 (CYP2C19)) با ملاتونین تداخل دارند. برخی از داروها توسط کبد تغییر و تجزیه می‌شوند. ملاتونین ممکن است بر سرعت تجزیه داروها توسط کبد تاثیرگذار باشد. این خود می‌تواند اثر و عوارض جانبی این داروها را دستخوش تغییر کند.

داروهایی برای فشار خون بالا (داروهای ضد فشار خون) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین ممکن است فشار خون را کاهش دهد. مصرف ملاتونین هماه با داروهایی که فشار خون را کاهش می‌دهند موجب می‌شوند تا فشار بیش از حد افت کند. با دقت بر فشار خون خود نظارت داشته باشید.

داروهایی که برای جلوگیری از تشنج استفاده می‌شوند (داروهای ضد تشنج) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین خطر تشنج را افزایش می‌دهد. بنابراین، مصرف آن همراه با داروهای ضد تشنج اثر این داروها برای کاهش تشنج را کاهش می‌دهد. همین امر موجب می‌شود تا خطر تشنج افزایش یابد.

داروهایی که خطر داشتن تشنج را افزایش می‌دهند (داروهای پایین آورنده آستانه تشنج) با ملاتونین تداخل دارند. ملاتونین خطر تشنج در برخی افراد را افزایش می‌دهد. همچنین داروهایی وجود دارند که می‌توانند احتمال تشنج را بیشتر کنند. مصرف این دو با همدیگر باعث می‌شود تا خطر تشنج چند برابر شود.

مت آمفتامین (دزوکسین) با ملاتونین تداخل دارد. مصرف ملاتونین با مت آمفتامین ممکن است اثر و عوارض جانبی مت آمفتامین را افزایش دهد.

وارفارین (کومادین) با ملاتونین تداخل دارد. وارفارین برای رقیق کردن خون و جلوگیری از لخته شدن استفاده می‌شود. ملاتونین می‌تواند اثربخشی وارفارین را افزایش دهد. مصرف ملاتونین همراه با وارفارین ممکن است احتمال خونریزی را بیشتر کند. اطمینان حاصل کنید که خون خود را به طور مرتب چک می‌کنید. دوز وارفارین نیز باید چک شود.

تداخل خفیف

در استفاده از این ترکیب‌ها دقت کنید:

فلومازنیل (رومازیکون) با ملاتونین تداخل دارد. فلومازنیل ممکن است اثر ملاتونین را کاهش دهد. مصرف فلومازنیل همراه با ملاتونین می‌تواند اثربخشی مکمل‌های ملاتونین را تضعیف کند.

داروهای تغییر یافته توسط کبد (سوبستراهای سیتوکروم P450 2D6 (CYP2D6)) با ملاتونین تداخل دارند. برخی از داروها توسط کبد تغییر و تجزیه می‌شوند. ملاتونین ممکن است بر سرعت تجزیه داروها توسط کبد تاثیرگذار باشد. این خود می‌تواند اثر و عوارض جانبی این داروها را دستخوش تغییر کند.

داروهای تغییر یافته توسط کبد (سوبستراهای سیتوکروم P450 3A4 (CYP3A4)) با ملاتونین تداخل دارند. برخی از داروها توسط کبد تغییر و تجزیه می‌شوند. ملاتونین ممکن است بر سرعت تجزیه داروها توسط کبد تاثیرگذار باشد. این خود می‌تواند اثر و عوارض جانبی این داروها را دستخوش تغییر کند.

دوز مصرفی ملاتونین

ملاتونین در بیشتر موارد توسط افراد بزرگسال تا 8 میلی گرم در روز به صورت خوراکی به مدت 6 ماه مصرف می‌شود. در کودکان، اغلب تا دوز 3 میلی گرم روزانه به مدت 3 ماه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی از مکمل‌های ملاتونین دارای رهش آهسته و برخی دیگر رهش سریع هستند. برخی از محصولات ملاتونین را می‌توان به صورت زیر زبانی استفاده کرد تا سریع‌تر جذب شوند.

ملاتونین در کرم‌ها، ژل‌ها و حتی به صورت غرغره نیر استفاده می‌شود. با ارائه‌دهنده مراقبت‌های پزشکی مشورت کنید تا به شما بگوید کدام نوع و چه مقدار برای شرایط شما مناسب است.

درمان اختلالات خواب در اورا اسلیپ

ما در اورا اسلیپ به بیمارانی که به اختلال خواب دچار هستند، خدمات درمانی موثر ارائه می دهیم. این بخش توسط خانم دکتر فریبا معینی پور که عضو آکادمی و طب خواب اروپا هستند، مدیریت می شود و خدمات درمانی متنوعی مثل درمان خروپف، درمان بی خوابی ارائه می گردد.

در این مرکز آزمایشگاه خواب مجهزی وجود دارد که بصورت اساسی فرایند خواب بیماران را بررسی می کند و مشکل آنها را رفع می سازد.

برای دریافت مشاوره های رایگان، با شماره تلفن های ما تماس بگیرید.

منبع : webmd

بیشتر بخوانید :

برای بی خوابی چه بخوریم؛ بهترین غذاها برای کمک به خواب

معرفی کم عارضه ترین قرص های خواب آور

قرص ویتامین برای خواب؛ معرفی بهترین ها