آیا خواب روز خواب شب را جبران می کند؟
خواب یکی از نیاز های اساسی به شمار می رود که از نظر کیفی و کمی باید به آن توجه کافی داشت. اگر هر کدام از جنبه های کمی و کیفی خواب دچار مشکل شود، بدن از لحاظ روحی و جسمی آسیب دیده و کارایی ما در زمان بیداری کاهش پیدا می کند.
زمانی که بدن برای تجدید قوا به خواب نیاز دارد ولی آن را دریافت نمی کند دچار بدی خواب می شود. این عارضه در کوتاه مدت باعث کسالت، افسردگی و کم بینی می شود و در بلند مدت فرد را دچار بیماری های خطرناک قلبی و سکته مغزی می کند. بدن ما به گونه ای خلق شده که باید روزها بیدار بمانیم و شب ها مشغول خواب و استراحت باشیم. اما ممکن است برخی به دلایل مختلف دچار کمبود خواب شبانه شوند، در این جا با این سوال مواجه می شویم که آیا خواب روز خواب شب را جبران می کند؟
جایگزین کردن خواب روزانه به جای خواب شبانه
ممکن است همه ما جمله « خواب روز هیچوقت خواب شب را جبران نمی کند» را شنیده باشیم. این جمله به طور حتم صحیح است. اما چرا نمی توانیم این جایگزینی را انجام دهیم؟ دلیل عدم این جایگزینی، مسئله استراحت روح به همراه استراحت جسم می باشد. به این صورت که خواب زمانی تاثیر مثبتی بر روی بدن می گذارد که جسم و روح انسان همزمان در حال استراحت باشد.
پروسه استراحت روح کمی پیچیده تر از استراحت جسم است. روح انسان فقط در فضایی تاریک و بدون نور قادر به استراحت است. در حقیقت در فضای تاریک، روح به سمت قسمت های عمقی بدن حرکت می کند و عمل استراحت روح آغاز می شود. اما هنگامی که فرد در روز و روشنایی قصد خوابیدن داشته باشد، روح به طرف نور و سطح بدن حرکت کرده، که قرار گرفتن روح بر سطح بدن فرایند خواب و استراحت این بخش را مختل می کند. خوابیدن در روز هرچند ظاهرا خواب به شمار می رود اما در واقع روح به طور کامل استراحت نکرده و از این خواب آرامشی کسب نمی نماید. در نتیجه بیدار ماندن در شب برای مسائل کم اهمیت و خوابیدن در روز هیچکدام مورد تایید نمی باشد.
همچنین به افرادی که عادت دارند به هر دلیلی شب را بیدار بمانند و به کاری مشغول شوند، در عوض تمام روز را بخوابند با تصور اینکه می توانند کم خوابی شبانه خود را جبران کنند توصیه می شود کم کم به تغییر این عادت مخرب خود اقدام کنند. زیرا خوابیدن در طول روز هیچوقت تاثیرات و خواص خواب شب را به همراه نداشته و سبب کسالت بیشتر جسم و روح می شود.
محققان تاکید کرده اند که تا حد امکان افراد باید شب ها بخوابند. اما اگر به هر دلیلی از خواب شبانه محروم بودند، در طول روز باید شرایطی را فراهم کنند تا حداقل بتوانند کمی از بی خوابی شبانه خود را جبران کنند. به طوری که بدن برای استراحت یا خواب باید در مکانی به دور از هر گونه سر و صدا و در تاریکی مطلق بدون نور خورشید قرار بگیرد تا روح بتواند همزمان با جسم به خواب برود. همچنین توصیه می شود قبل از خواب از مصرف هر گونه مواد کافئین دار مانند شکلات و قهوه خودداری شود.
علت های بی خوابی شبانه
- در آغاز باید بیان نمود برخی افراد به طور ذاتی در هنگام شب توانایی بیشتری برای حل مسائل و فعالیت دارند به همین دلیل شب ها دیرتر به خواب می روند همچنین در هنگام روز دیرتر از خواب بیدار می شوند.
- امروزه با پیشرفت تکنولوژی، برخی مشاغل شرایطی را ایجاب می کند که فرد ناچار است در طول شب بیدار بماند. مانند: پزشکی، پرستاری، نیروهای انتظامی و فعالیت در شبکه های اجتماعی
- یکی از دلایل دیگر بی خوابی بیماری های گوارشی، قلبی و عروقی، استخوانی، روحی و روانی می باشد مانند اضطراب و افسردگی.
- رعایت نکردن اصول بهداشتی خواب
- مصرف داروهای خواب آور بدون نظر پزشک
به این دلیل که مصرف داروهای خواب آور بدون تجویز پزشک نه تنها به درمان خواب شبانه کمک نمی کند بلکه بدن را نسبت به این داروها مقاوم می کند. چون این مشکل به طور ریشه ای از بین نرفته بی خوابی شبانه باز هم به سراغ فرد می آید.
- دیدن کابوس در هنگام خواب
- عارضه سندرم پای بی قرار
افرادی که به این بیماری مبتلا هستند معمولا در هنگام شب، خواب راحتی را تجربه نمی کنند زیرا در طول شب احساس درد و سوزش در ناحیه پا دارند. این بیماری ممکن است به دلایل وراثتی یا کمبود ویتامین باشد و با تکان دادن پا یا راه رفتن از بین می رود.
- خیال بافی شبانه
وقتی دیگران در خواب شبانه به سر می برند برخی افراد تمام طول شب را مشغول خیال پردازی و زندگی در اوهام خود هستند.
مضرات بی خوابی شبانه
- باید بدانید کم خوابی علاوه بر جسم بر سلامت روح نیز تاثیر می گذارد. اگر در طول روز دچار اضطراب و افسردگی می شوید میتواند به خاطر بی خوابی شبانه باشد زیرا خوابیدن در هنگام شب باعث ترشح هورمون هایی می شود که اضطراب و افسردگی را کم کرده و سیستم عصبی را در حالت تعادل نگه می دارد.
- اگر مکررا دچار سرماخوردگی و آنفولانزا می شوید یکی از دلایلش کم خوابی شبانه است
- بی خوابی شبانه سبب بهم خوردن تعادل هورمون های گرلین و لپتین می شود و بالا و پایین شدن سطح این هورمون ها باعث ایجاد اشتها مزمن شده و فرد دچار چاقی می گردد.
- بی خوابی شبانه در دانش آموزان باعث کم شدن حافظه و کسالت جسمی شده و مهمترین دلیل افت تحصیلی است.
- بی خوابی شبانه یکی از دلایل اختلالات عصبی و بد خلقی است.
مضرات خواب روزانه
خواب روزانه به هیچ و جه نمی تواند جایگزین خوبی برای بی خوابی شبانه باشد. بی خوابی شبانه و خواب روز مضراتی به همراه دارد که به مرور زمان و به تدریج بروز پیدا می کند از جمله:
- افزایش ترشحات سینوس ها و بیماری های رطوبتی بدن
- ایجاد بوی بد در دهان
- بزرگ شدن طحال
- کم شدن انرژی مغز و اختلال در عملکرد
- بهم خوردن رژیم غذایی و کم اشتهایی غیر طبیعی
- متورم شدن اعضای بدن
- چروک شدن پوست و از بین رفتن طراوت پوست
- ایجاد اختلال در سیستم گوارش
راهکارهایی برای داشتن خواب شبانه خوب
به طور حتم نمی توان برای تمامی افراد راه حل یکسانی ارائه کرد زیرا شرایط زندگی افراد متفاوت است. اما در این جا به چند نکته اشاره شده که می تواند به شما کمک کند.
- سعی کنید ساعات مشخصی برای خواب خود تنظیم کرده و درهمان زمان تعیین شده بخوابید. مناسب ترین زمان خواب بین 6 تا 8 ساعت است که 85 درصد آن باید در طول شب باشد.
- قبل از خوابیدن بدنتان را آماده کنید. بدین ترتیب که یک ساعت قبل از خواب از خوردن نوشیدنی های کافئین دار و همچنین آب خودداری کنید. معده و مثانه خالی داشته باشید تا سبب بیدار شدن شما نشود.
- ورزش کردن در طول روز را در برنامه روزانه خود جای دهید.
- خودتان را ملزم کنید که در هنگام شب در هر ساعتی که به خواب رفتید، صبح سر ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید. بدین ترتیب بدن به مرور زمان عادت می کند که به موقع به خواب برود.
- در خوردن غذا نه زیاده روی کنید و نه گرسنه بخوابید.
- اگر در طول هفته به صورت مکرر در خوابیدن دچار مشکل هستید شما دچار بی خوابی اولیه شده اید که مرور زمان می تواند خطرناک باشد بنابراین باید به پزشک یا مراکز درمان بی خوابی مراجعه کنید و فورا سراغ داروهای شیمیایی نروید.
کلام آخر
همانطور که گفته شد خواب شبانه یکی از نیازهای اساسی بدن است. بدن در تمام ساعات شب در حال فعالیت برای ترمیم، سم زدایی و ترشح هورمن هایی می باشد که برای بدن ضروری است. خواب روزانه هر قدر که با کیفیت باشد نمی تواند جایگزین خوبی برای خواب شبانه باشد به این دلیل که تاریکی و آرامش شب به انسان این فرصت را می دهد که جسم و روح خود را همزمان در حالت خواب قرار دهد، اما برای افرادی که درکوتاه مدت به هر دلیلی نمی توانند شب ها بخوابند توصیه می شود با فراهم کردن محیطی مناسب بدهی خواب خود را جبران کنند.
هر چند به مرور زمان خواب روز عوارضی به همراه دارد، پس مناسب ترین راه این است، افرادی که دچار بی خوابی شبانه هستند هر چه زودتر به سراغ پزشک بروند. بهترین روش درمان بی خوابی شبانه مراجعه به مراکز درمان بی خوابی می باشد که کلینیک خواب اوراسلیپ یکی از مجرب ترین مراکز درمان بی خوابی، درمان آپنه خواب و درمان خروپف است. این مرکز با بهره گیری از پزشکان متخصص و کمک دکتر فریبا معینی پور می تواند به تشخیص علل بی خوابی شما و درمان آن با بهترین روش های روز دنیا اقدام نماید.
سوالات متداول
- افرادی که دچار بی خوابی شبانه هستند می توانند با خواب روزانه این کمبود خواب را جبران کنند؟
جبران بی خوابی شبانه از طریق خوابیدن در روز، در کوتاه مدت می تواند راه حل مناسبی باشد اما در بلندمدت عوارض خطرناکی برای بدن به دنبال دارد. اگر فردی در بلندمدت دچار بی خوابی شبانه است بهتر است به درمان این عارضه بپردازد که بهترین روش درمان، مراجعه به مراکز درمان بی خوابی است.
- خواب روزانه در بلند مدت چه مشکلاتی برای بدن ایجاد می کند؟
خواب روزانه در طولانی مدت باعث ایجاد مشکلات گوارشی، کم شدن حافظه، چاقی، افسردگی، چروک شدن پوست و بزرگ شدن طحال می شود. مضرات خواب روزانه بسیار بیشتر از فواید آن است در نتیجه، افرادی که قصد دارند برای جبران بی خوابی شبانه، خوابیدن در روز را جایگزین آن کنند بهتر است از این کار صرف نظر نمایند.
مطالب پیشنهادی :