حافظه و خواب؛ آیا بی خوابی بر حافظه تاثیر می گذارد

دانشمندان و محققان بیش از 100 سال است که رابطه بین حافظه و خواب را مطالعه کرده اند. امروزه توافق عمومی بر این است که تثبیت حافظه  فرآیند حفظ خاطرات کلیدی و دور ریختن اطلاعات بیش از حد در هر دو مرحله حرکت غیرسریع چشم (NREM  )و حرکت سریع چشم (REM  )چرخه خواب شما است.

مطالعات اخیر نشان می دهد که خواب ناکافی و بیش از حد می تواند بر پردازش حافظه و سایر فرآیندهای شناختی تأثیر بگذارد.

یک استراحت خوب شبانه نه تنها سلامت جسمی را تقویت می کند، بلکه مغز ما را قادر می سازد تا به درستی کار کند، بنابراین داشتن مقدار توصیه شده خواب در هر شب، کلید تثبیت خاطرات است.

حافظه و خواب چگونه به هم مرتبط هستند؟

خواب و حافظه رابطه پیچیده ای دارند. استراحت کافی به شما کمک می کند تا اطلاعات جدید را پس از بیدار شدن پردازش کنید، و خواب بعد از یادگیری می تواند این اطلاعات را در خاطرات تثبیت کند و به شما امکان می دهد آنها را در مغز خود ذخیره کنید.

چرخه خواب یک بزرگسال سالم از چهار مرحله مجزا تشکیل شده است.

دو مرحله اول خواب سبک NREM و مرحله سوم خواب عمیق (یا “موج آهسته”) NREM است. این سه مرحله مغز شما را برای یادگیری اطلاعات جدید در روز بعد آماده می کند. نخوابیدن یا خواب کافی می تواند توانایی یادگیری شما را تا 40 درصد کاهش دهد.

در طول این مراحل NREM، مغز همچنین خاطرات مختلف روز قبل شما را مرتب می‌کند و خاطرات مهم را فیلتر می‌کند و اطلاعات دیگر را حذف می‌کند. این خاطرات انتخاب شده با شروع خواب عمیق NREM ملموس تر می شوند و این روند در طول خواب REM ادامه خواهد داشت. خاطرات عاطفی نیز در مرحله REM پردازش می‌شوند که می‌تواند به شما کمک کند تا با تجربیات دشوار کنار بیایید.

بیشتر رویا دیدن در خواب REM اتفاق می افتد. تالاموس مغز نشانه هایی را از حواس پنج گانه شما به قشر مخ، لایه نازکی از مغز که اطلاعات خاطرات شما را تفسیر و پردازش می کند، منتقل می کند. تالاموس در طول مراحل NREM تا حد زیادی غیرفعال است، اما زمانی که خواب REM شروع می شود، تصاویر، صداها و سایر احساسات را به قشر مغز منتقل می کند که سپس در رویاهای شما ادغام می شوند.

چگونه کم خوابی بر عملکرد مغز و حافظه تأثیر می گذارد؟

افرادی که خواب کافی ندارند ممکن است عوارض کم خوابی را تجربه کنند. مشکل در به خاطر سپردن چیزها  یکی از علائم رایج است. از آنجایی که مغز زمان کافی برای ایجاد مسیرهای جدید برای اطلاعاتی که اخیراً آموخته‌اید ندارد، محرومیت از خواب اغلب بر نحوه تثبیت خاطرات تأثیر می‌گذارد.

سایر تأثیرات شناختی بالقوه شامل مشکل در یادگیری و تمرکز، کاهش مهارت های تصمیم گیری و کنترل عاطفی و رفتاری ضعیف است.

اینکه هر شب چقدر باید بخوابید تا حد زیادی به سن شما بستگی دارد. علاوه بر بزرگسالان، مطالعات به این نتیجه رسیده اند که کودکان پس از یک خواب خوب، حافظه قوی تری را تجربه می کنند.

گفته می شود، خواب بیش از حد نیز می تواند منجر به اختلالات شناختی شود. هر فردی باید برای خواب شبانه بهینه تلاش کند، زیرا کم یا زیاد بودن آن می تواند عواقب منفی داشته باشد.

توصیه های ما برای خواب شبانه بر اساس سن به شرح زیر است:

گروه سنی _محدوده سنی و مقدار توصیه شده خواب در روز:

آپنه خواب و از دست دادن حافظه

از آنجایی که خواب برای شکل گیری و تثبیت خاطرات بسیار مهم است، برخی از اختلالات خواب  با مشکلات حافظه مرتبط هستند. بی خوابی که به عنوان مشکل مداوم در شروع یا حفظ خواب تعریف می شود، شناخته شده است که باعث اختلالات شناختی در طول روز از جمله کاهش عملکرد حافظه می شود. اختلالات خواب که منجر به خواب آلودگی بیش از حد در طول روز می شود مانند نارکولپسی می تواند باعث نقص حافظه شود.

آپنه خواب، ممکن است در واقع باعث کاهش حافظه شود.

 آپنه خواب با قطع موقت راه هوایی در طول خواب مشخص می شود که می تواند باعث خفگی یا نفس نفس زدن در افراد شود. خروپف شدید و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز از دیگر علائم شایع آپنه خواب هستند.

بیش از 900 میلیون نفر در سراسر جهان با آپنه انسدادی خواب OSA زندگی می کنند، یک نوع فرعی از این اختلال زمانی رخ می دهد که یک انسداد فیزیکی راه هوایی را مسدود می کند. OSA مدتهاست با افسردگی مزمن مرتبط است.

افراد مبتلا به افسردگی اغلب در پردازش خاطرات، به ویژه خاطرات زندگی‌نامه‌ای که مربوط به تجربیات خودشان است، مشکل دارند. افراد مبتلا به OSA نیز در تثبیت حافظه مشکل دارند.

یک مطالعه به دنبال بررسی رابطه بین OSA و افسردگی  از نظر پردازش حافظه بود. یافته‌ها نشان می‌دهد که افراد مبتلا به OSA بیشتر از گروه مورد بررسی برای شکل‌دهی خاطرات یا حقایق فردی از تاریخچه شخصی خود تلاش می‌کنند. این تعجب آور نیست زیرا برای تثبیت مناسب خاطرات به خواب سالم نیاز است و OSA باعث تکه تکه شدن خواب می شود که در چرخه خواب اختلال ایجاد می کند.

 جالب است که OSA به همان میزان بر تثبیت خاطرات اپیزودیک – یا خاطرات مربوط به رویدادها و تجربیات – تأثیری نداشت.

این نتایج نشان می‌دهد که آپنه خواب می‌تواند در فرآیند تثبیت حافظه اختلال ایجاد کند و باعث می‌شود افراد به سختی خاطرات خاصی از زندگی خود را به خاطر بیاورند.

با این حال، تحقیقات بیشتری برای بررسی اینکه آیا OSA منجر به افسردگی و مشکلات حافظه می شود یا اینکه OSA و افسردگی به طور مستقل بر تثبیت حافظه تأثیر می گذارند، نیاز است.

کلام آخر

فواید خواب خوب و با کیفیت برای همه آشکار است. همانطور که دیدیدم خواب خوب بر عملکرد حافطه و یادگیری تاثیز زیادی دارد

اگر مشکلات خواب کیفیت زندگی شما را کم کرده است و آشفتگی های شما را زیاد کرده دیگر نگران نباشید ما در کنار شما هستیم. در مرکز خواب اورا اسلیپ همراه با دکتر فریبا معینی پور یک از بهترین پزشکان متخصص خواب در ایران اماده حل مشکلات خواب شما هستیم. بیشتر مراجعان ما نگران درمان های نادرست و دردناک هستند اما در مرکز ما درمان بی خوابی، درمان خروپف و درمان آپنه خواب با روش های جدید و بدون درد و با استفاده از دیوایس دهانی انجام می شود.

رویای شیرینی داشته باشید

منبع: sleepfoundation

بیشتر بخوانید :

راهنمای بی خوابی و کار؛ تداخل خواب و کار

مراحل خواب انسان چیست؛ فعل و انفعالات مغز

عوارض کم خوابی چیست؛ علت، انواع و درمان

کمبود خواب چیست؛علائم، علل و درمان آن چگونه است