تست خواب (پلی سومنوگرافی) چیست؛انواع، آمادگی ها

یک خواب راحت و آرام تاثیر زیادی بر روی سلامتی و نشاط انسان در زندگی دارد. گاهی پیش می آید که خواب انسان دچار اختلال و مشکل می شود و اینگونه زندگی و سلامت فرد تحت تاثیر قرار می گیرد. یک خواب خوب و استاندارد خوابی است که حدود شش تا هشت ساعت در طول شب به طور پیوسته و به دور از بی قراری باشد.

ولی برخی افراد از کم خوابی رنج می برند، برخی گرفتار خواب زیاد هستند و برخی نیز خوابی آشفته دارند. تمام مشکلات و اختلالات خواب را می توان با تست خواب مورد بررسی قرار داد. ولی تست خواب یا پلی سومنوگرافی چیست؟ در ادامه می خواهیم به شرح و تفسیر آن پرداخته و بیشتر با مفهوم آن آشنا شویم.

تعریف تست خواب یا سومنوگرافی

کسانی که از مشکلات خواب رنج می برند می بایست به یک دکتر متخصص خواب مراجعه کنند. گاها دکتر متخصص لازم می بیند که از فرد تست خواب گرفته شود، در این تست فعالیت مغزی فرد و همچنین حالات مربوط به خواب او (اعمالی که هنگام خواب در جریان است) از قبیل تنفس فرد، حرکات بدنی اش، ضربان قلب اش و همچنین سطح اکسیژن اش مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد و سپس بر اساس آن نوع اختلال تشخیص و درمان آن تجویز می شود.

تست خواب شبانه را می توان پرکاربردترین و رایح ترین نوع تست خواب برشمرد. این تست برای تشخیص واضح و جامع اختلالات خواب در افراد و همچنین شناخت الگوی خواب آنان کاربرد دارد. در تست خواب شبانه چند بخش که شامل، سطح اکسیژن موجود در خون،امواج جریان داشته در مغز، نوع حرکات و تکان های بدن، میزان تنفس و کیفیت آن، حرکت چشم ها و همچنین مقدار تپش قلب می شود در هنگام خواب بررسی، اندازه گیری و تحلیل می شود.

تست خواب حتما باید توسط پزشک متخصص و در یک مرکز درمانی معتبر انجام شود تا از نتایج حاصل از آن مطمئن بود. متاسفانه افراد کلاهبردار زیادی وجود دارند که بدون داشتن تخصص کافی اقدام به انجام این کار می کنند و به طبع آن درمان های نسنجیده ای انجام می شود که منجر به وخیم تر شدن اوضاع خواب در فرد می گردد.

چند نوع تست خواب داریم؟

ما به طور کلی چهار نوع تست خواب داریم که در مراکز درمانی معتبر استفاده از آن ها بر اساس نظر متخصص اختلالات خواب رایج است.

تست خواب شبانه( به اختصار PSG)

این تست را قبل تر نام برده و معرفی کردیم. در این تست کلیت خواب و اعمال مربوط مانند، تنفس هنگام خواب، میزان اکسیژن موجود درخون، نوع حرکت اندام های بدن و … مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند

تست تشخیصی تاخیر چندگانه خواب در طول روز (به اختصار MSLT)

در این تست پزشک متخصص به تشخیص و بررسی حمله خواب در افراد می پردازد و برای بررسی آن حجم خواب آلودگی افراد در طول روز را می سنجند. مورد دیگری که در این آزمایش اهمیت دارد، سرعت و تعداد دفعات ورود به مرحله خواب REM در افراد می باشد. زمان این تست هنگام صبح و پس از پایان تست خواب شبانه است.

بررسی خواب شبانه و تیتراسیون CPAP در طول دو شب

در طی این آزمایش خواب شما در طول شب اول به طور کلی مورد بررسی قرار می گیرد تا اختلالات موجود در خواب تان شناسایی شود. سپس اگر بر اساس تشخیص پزشک مبتلا به آپنه یا همان انسداد تنفسی بودید درمان در شب دوم با روش CPAP انجام می شود. در طی این درمان فشار مثبت و پایدار جریان هوا به وسیله یک ماسک مخصوص که بر روی بینی افراد قرار می گیرد، وارد مسیر تنفس می شود.

این دستگاه هنگام دم فشار بیشتر و در زمان بازدم فشار کمتری تولید می کند، فشار هوای ایجاد شده باید کاملا اندازه و کنترل شده باشد تا کار درمان به درستی پیش برود.

بررسی خواب شبانه و تیتراسیون CPAP در طول یک شب

برای انجام این پروسه نیاز است که پزشک متخصص و یا تیم پزشکی تا بازه زمانی نیمه شب از ابتلای فرد به بیماری آپنه اطمینان کافی پیدا کنند و سپس برای درمان او به روش CPAP اقدام کنند. انجام این کار کمی دشوار است و به علت کمبود زمان و گاها عدم اطمینان کافی و نبود قطعیت در تشخیص ابتلا به آپنه، سعی می شود بررسی و درمان این پروسه در دو شب انجام شود.

پزشک متخصص تحت چه شرایطی پیشنهاد تست خواب می دهد؟

آپنه یا انسداد تنفسی

اگر پزشک معالج علائم موجود در بیمار خود را نزدیک به آپنه تشخیص دهد، می تواند برای اطمینان در تشخیص و همچنین پی بردن به نوع آپنه بیمار، درخواست انجام تست خواب بدهد. با انجام این تست پزشک می تواند نسبت به درست یا غلط بودن تشخیص خود مطمئن شود و دید بهتری برای درمان آپنه خواب داشته باشد.

رفتارهای غیرطبیعی هنگام خواب

اگر شخص مراجعه کننده هنگام خواب برخی از اعمال غیر طبیعی مانند راه رفتن، حرف زدن و … را انجام می دهد، پزشک معالج باید از فرد تست خواب بگیرد تا بتواند علت اصلی و ریشه این مشکلات را شناسایی کرده و نسبت به درمان آن اقدام کند.

حمله خواب یا نارکولپسی

حمله خواب نوعی میل ناگهانی و مقاومت ناپذیر در مقابل خواب می باشد که معمولا در طول روز اتفاق می افتد. در پی این حالت فرد به سبب هیجان های شدید دچار گرفتگی ماهیچه در برخی اندام های خود می شوند. برای شناسایی علت اصلی این عارضه معمولا پزشک متخصص از فرد تست خواب می گیرد.

اختلال در حرکت اندام ها هنگام خواب

برخی افراد هنگام خواب به ناگاه و بدون هیچ گونه اراده ای دست های خود را باز می کنند و یا پاهای خود را جمع می کنند. این حالت را اختلال در حرکت اندام ها می دانند و برای درمان آن پزشک معالج با کمک سومنوگرافی یا تست خواب می تواند ریشه مشکل را پیدا کرده و نسبت به درمان آن اقدام نماید.

در تست خواب چه تجهیزاتی مورد استفاده قرار می گیرد

در انجام این آزمایش پزشک متخصص الکترودهایی را بر روی پوست سر و صورت و به خصوص شقیقه ها و همچنین بر روی قفسه ی سینه و برخی دیگر از اندام ها قرار می دهد، این الکترودها از طریق سیم هایی نازک به دستگاه اصلی خود متصل هستند و از طریق همین سیم ها، سیگنال هایی که در مغز و سایر قسمت های ذکر شده تولید می شوند را به کامپیوتر مخصوص می فرستند.

این کامپیوتر مخصوص وظیفه دارد تمام این سیگنال ها را که از سوی مغز، قلب، و سایر عصب ها ساتع شده اند را رصد کرده و نتیجه اطلاعات را ارائه کند. سپس پزشک متخصص با بررسی و تحلیل این اطلاعات اختلال را تشخیص و درمان مختص به آن را آغاز می کند.

جنس و اندازه ی این تجهیزات به نوعی طراحی و ساخته شده اند که فرد در طول خواب به هیچ عنوان اذیت نشود و بتواند به راحتی بخوابد تا خللی به آزمایش وارد نشود. سیم هایی که در این تجهیزات مورد استفاده قرار گرفته اند کاملا بلند می باشند تا مزاحم جا به جایی فرد هنگام خواب نشوند. همچنین چسب موجود در الکترودها از نوعی است که به راحتی و با کمی جا به جایی کنده نشود.

در این آزمایش علاوه بر آن الکترودهایی که به نقاط مختلف بدن چسبانده می شوند، گیره ای روی انگشت تان قرار می گیرد تا میزان فشار خون شما را نشان دهد. همچنین اگر به تشخیص پزشک فرد مبتلا به آپنه خواب بود، برای درمان از دستگاه CPAP که در قسمت های قبل به آن اشاره شد استفاده می شود.

آشنایی با محیط لازم برای انجام تست خواب

بیماری که برایش تست خواب تجویز شده باید طوری برنامه ریزی کند که عصر روز آزمایش در مرکز درمانی حضور داشته باشد و با محیط کمی آشنا شود تا شب هنگام خواب و شروع آزمایش به مشکل برنخورد.

معمولا مکانی که برای انجام آزمایش تست خواب مورد استفاده قرار می گیرد تا حد امکان آرام و بدون سروصدا و با کم ترین نور ممکن می باشد، تا فرد بتواند بدون هرگونه مزاحمتی و به آرامی بخوابد. معمولا شخص بیمار در این محیط تنها می باشد تا هیچ گونه احساس اضطراب و … نداشته باشد!

این اتاق ها معمولا هرکدام حمام و دستشویی مخصوص به خود را دارند. به لحاظ تجهیزات ارتباطی و نظارتی نیز در محل خواب بیمار یک دوربین فیلمبرداری تعبیه شده است تا متخصصان بر وضعیت بیمار و محیط اتاق نظارت و اشراف کامل داشته باشند. همچنین اسپیکر و میکروفونی در اتاق قرار می دهند تا پزشک یا تکنسین از طریق آن با بیمار صحبت کند.

قبل از تست خواب چه کارهایی انجام دهیم

اگر دکتر برایتان آزمایش تست خواب نوشته است قبل از مراجعه به مرکز درمانی، وعده غذایی معمول خود را نوش جان کنید. داروهایتان را مصرف کنید(مگر آنکه پزشک معالج آن را منع کرده باشد)، از مصرف نوشیدنی ها و خوراکی های کافئین دار که خواب را بهم میریزند پرهیز کنید و همچنین سعی کنید دوش آب گرم بگیرید تا بدنتان سبکی لازم را داشته باشد.

انجام تست خواب در منزل

سومنوگرافی یا همان تست خواب در منزل قابل انجام است ولی به صورت بسیار محدود و البته تا حدودی نامطمئن از نتیجه آن. این تست تا حد امکان باید در مراکز تخصصی درمان خواب انجام شوند تا کامل و جامع باشد.

برای اشخاصی که مشکل اختلالات مغزی حین خواب، اختلال خواب رم، اختلالات خواب غیررم و برخی موارد دیگر وجود دارد، انجام تست خانگی به هیچ عنوان کاربردی ندارد چون در تست خانگی قادر به اندازه گیری امواج مغزی و مراحل خواب نیستیم. گاها این تست توسط برخی از شرکت های سودجو که به دنبال فروش دستگاه های خود هستند در منزل افراد انجام می شود، ولی به هیچ عنوان نمی توان به نتیجه ی به دست آمده از آن تکیه نموده و درمان خود را بر اساس آن اغاز کرد.

کلام آخر

تست خواب یا سومنوگرافی راهی مطمئن برای تشخیص نوع اختلال خواب و ریشه آن می باشد که این خود می تواند کمک بزرگی در جهت درمان آن اختلال برای، ولی شرط این مسئله این است که انجام این تست توسط پزشک مجرب و در مرکز درمانی معتبری انجام شود.

اگر شما نیز دچار اختلالات خواب هستید و از این موضوع رنج می برید، ما مراجعه به مرکز درمان خواب اورا اسلیپ را به شما پیشنهاد می کنیم. این مرکز به صورت تخصصی در زمینه درمان اختلالات خواب، درمان بی خوابی و درمان خروپف فعالیت می کند و یکی از فعالیت هایش گرفتن تست خواب و بررسی آن توسط پزشک متخصص دکتر فریبا معینی پور جهت رفع اختلالات خواب می باشد.

شماره های تماس :

سوالات متداول

مقالات بیشتر :

تعریف علمی خواب

خواب عمیق چیست؟

تاثیر مستقیم خواب بر عضله سازی