قرص خواب چند ساعت اثر دارد + نحوه مصرف و اثرات

امروزه مصرف قرص های خواب آور به طرز قابل توجهی در میان عموم مردم افزایش پیدا کرده است. در کشور آمریکا بیش از یک سوم بزرگسالان از مشکلات خواب مانند بی خوابی یا کم خوابی شکایت دارند و برای تجربه خواب بهتر از قرص خواب استفاده می کنند. اگرچه مصرف این داروها در مدت زمان کم می تواند مشکلات خواب را برطرف کند اما استفاده مکرر و اعتیاد آنها در طولانی مدت می تواند عوارض جبران ناپذیری بر جای بگذارد. در این مقاله قصد داریم تا با قرص خواب و چگونگی مصرف آن آشنا شویم و همچنین به این سوال پاسخ دهیم که قرص خواب چند ساعت اثر دارد؟

قرص خواب چیست؟

قرص های خواب یا خواب آورها به دسته ای از داروها اطلاق می شود که برای تجربه خواب بهتر و بهبود کیفیت آن و همچنین القاء حس خواب برای شخصی که دچار مشکلات خواب است، مورد استفاده قرار می گیرند.

معروف ترین انواع قرص خواب بنزودیازپین ها و بارباربیتورات ها هستند. انواع دیگر آن عبارتند از :

• دیازپام
• اگزازپام
• ملاتونین
• لورازپام
• فلورازپام

و کلردیازپوکساید از نمونه های معروف داروهای خواب آور هستند.

میزان زمان تاثیر گذاری انواع قرص های خواب

معروف ترین انواع قرص خواب بنزودیازپین ها و بارباربیتورات ها هستند. این دو قرص بین 6 تا 7 ساعت بر بدن تاثیر دارند اما نسبت به اشخاص مختلف متفاوت عمل می کند. انواع دیگر آن عبارتند از :
• دیازپام
این دارو حدود 4 ساعت روی بدن تاثیر دارد. البته نسبت به اشخاص مختلف متفاوت است.
• اگزازپام
این دارو حدود 6 ساعت روی بدن تاثیر دارد. البته نسبت به اشخاص مختلف متفاوت است.
• ملاتونین
این دارو حدود 6 ساعت روی بدن تاثیر دارد. البته نسبت به اشخاص مختلف متفاوت است.
• لورازپام
یاین دارو حدود 7 ساعت روی بدن تاثیر دارد. البته نسبت به اشخاص مختلف متفاوت است.
• فلورازپام
و کلردیازپوکساید از دیگر نمونه های معروف داروهای خواب آور هستند که بین 5 تا 6 ساعت روی بدن تاثیر دارند.

همچنین بعضی از داروهایی که معمولا موارد مصرف دیگری دارند، هم تاثیر خواب آوری دارند. مانند دیفن هیدرامین و پرومتازین. گیاهانی مانند بومادران، سنبل الطیب یا علف گربه و مواردی از این دست، به طور قابل توجهی بی خوابی شبانه را درمان می کنند و در بهبود کیفیت خواب اثر خوبی بر جای می گذارند.

از طرفی، بعضی از انواع داروهای بنزودیازپین، مانند زاناکس، که موارد مصرف آرام بخشی و ضد اضطرابی دارند هم تاثیر خواب آلودگی ایجاد می کنند. داروهای ذکر شده، در کوتاه مدت ممکن است به بهبود خواب شما کمک کنند، اما به خاطر داشته باشید که مصرف زیاد آن ها اعتیادآور بوده و مشکلاتی مانند عدم تمرکز و ضعف حافظه را ممکن است برای مصرف کننده به همراه داشته باشد. به همین دلیل مصرف طولانی مدت آن ها به هیچ وجه توصیه نمی شود.

انواعی از داروهای خواب آور که اثرات آرام بخشی دارند، اغلب به عنوان داروی بیهوشی مورد استفاده قرار می گیرند و مصرف طولانی مدت آن ها می تواند سیستم عصبی مرکزی شخص را مورد حمله قرار داده و باعث فروپاشی آن شود و دوز زیاد و نامناسب آن می تواند خطر مرگ به همراه داشته باشد.

در این بین، داروهای جدیدتری هم ساخته شده اند که با اتصال به گیرنده های مغز می توانند مدت زمان به خواب رفتن را به طرز قابل توجهی کاهش دهند. احتمال اعتیاد و وابستگی به داروهای ذکر شده کمتر از اتواع دیگر خواب آورها مانند بنزودیازپین است. اما با این وجود، مصرف طولانی مدت این داروها هم ممکن است اعتیاد آور باشد. بنابراین در مصرف این داروها هم باید جانب احتیاط رعایت شود.

انواع دیگر قرص های خواب آور، از طریق ترشح هورمون ملاتونین به خوابیدن اشخاص کمک می کنند. احتمال اعتیاد به این نوع از داروها ، به مراتب کمتر از است. فروش بدون نسخه این داروها ممنوع بوده و خرید آن حتما باید با تجویز پزشک باشد.

نحوه مصرف قرص خواب و اثرات آن

اگر تمام تلاش خود را به کار بسته اید ولی باز هم نتوانسته اید تجربه یک خواب با کیفیت شبانه داشته باشید، قرص های خواب را می تواند به عنوان آخرین راه حل به کار ببندید. اما در مصرف این داروها باید به یک سری نکات مهم توجه کنید که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد:

• مصرف قرص های خواب آور چه با نسخه پزشک و چه بدون نسخه، می تواند خطراتی را برای افراد سالمند، باردار یا شیرده به همراه داشته باشند. سرگیجه و سقوط روی زمین در اثر مصرف دوز بالای این داروها از مشکلات شایع این خواب آورهاست. پزشکان برای جلوگیری از بروز این حوادث، قرص های با دوز پایین تری برای این افراد تجویز می کنند.
• بیمارانی که مبتلا به بیماری های کلیوی، فشار خون پایین یا آریتمی قلب هستند و یا سابقه تشنج دارند و دارو مصرف می کنند، ممکن است مصرف قرص های خواب آور با داروهای مصرفی خودشان تداخل پیدا کند و این امر باعث محدودیت در انتخاب دارو می شود.
• مصرف انواعی از قرص های خواب، ممکن است اعتیاد آور باشد. مصرف آن ها حتما باید زیر نظر پزشک باشد.
• قبل از مصرف قرص های خواب آور ، برای یک چکاپ کامل به پزشک مراجعه کنید. اغلب پزشکان متخصص این حوزه می توانند دلایل بی خوابی شما را پیدا کنند.
• بروشور راهنمای استفاده از دارو را مطالعه کنید. با این کار شما متوجه خواهید شد که این دارو چه عوارض جانبی در پی دارد و زمان مصرف درست آن و چگونگی استفاده از دارو چه هنگامی است. اگر سوالات بیشتر از داروساز یا پزشک خود مشورت بگیرید.
• هرگز قرص های خواب آور را دقیقا قبل از به خواب رفتن مصرف نکنید. مصرف ای نقرص ها باعث می شوند که هوشیاری شما نسبت به کارهایی که انجام می دهید کمتر شده و کنترلی روی خود نداشته باشید. بنابراین احتمال بروز اتفاقات خطرناک بالا می رود. قرص های خواب آور را بعد از انجام کارهای شبانه و قبل از رفتن به تخت خواب مصرف کنید.
• از قرص های خواب آور هنگامی استفاده کنید که می دانید امکان خوابیدن به مدت 7 یا 8 ساعت برایتان وجود دارد. انواع خاصی از قرص های خواب آور وجود دارد که برای بیدار کردن شخص از خواب در اواسط شب تولید شده اند. از این داروها زمانی استفاده کنید که قصد دارید کمتر از 7 یا 8 ساعت بخوابید.
• حتما به عوارض جانبی آن دقت کنید. اگر استفاده از این داروها باعث خواب آلودگی یا سرگیجه در شما شد یا در انجام کارهای روزانه خود دچار اختلال شدید، حتما با پزشک خود در مورد تغییر دوز قرص های خود، مشورت کنید. هرگز از قرص خواب شب قبل از یک روز مهم و پرکار استفاده نکنید چون مشخص نیست که چه اثراتی روی بدن شما خواهد داشت.
• از مصرف همزمان الکل و قرص خواب اجتناب کنید. الکل باعث تشدید اثر آرام بخشی و خواب آوری قرص ها می شود. حتی میزان کم الکل اگر همراه با قرص های خواب استفاده شود، حس سرگیجه و ضعف را در شما ایجاد خواهد کرد. همچنین ترکیب الکل و داروهای خواب آور می تواند به مشکلات حاد تنفسی منجر شود.
• قرص های خواب را دقیقا طبق دستورالعمل پزشک مصرف کنید. برخی قرص های خواب فقط برای استفاده کوتاه مدت تولید شده اند. هرگز دوز بالاتر را به امید اثر بخشی بیشتر مصرف نکنید. اگر دوز پیشنهادی پزشک در شما اثر لازم را بر جای نگذاشته، بدون مشورت با پزشک دوز مصرفی خود را بالا نبرید.
• مصرف قرص های خواب را ناگهانی کنار نگذارید. اگر فکر می کنید که آماده قطع مصرف این داروها هستید، حتما با پزشک خود صحبت نموده و راهنمای روی دارو را مطالعه کنید. زیرا مصرف بعضی از انواع قرص خواب باید با احتیاط و تدریجا متوقف شوند. همچنین این نکته را مد نظر داشته باشید که بعد از قطع مصرف این داروها، ممکن است مجددا دچار بی خوابی موقتی شوید.

بهترین زمان مصرف قرص خواب

همان طور که در بالا ذکر شد ، مصرف برخی از نواع قرص های خواب آور ، چه با نسخه و چه حتی بدون نسخه ، و همچنین برخی داروهای ضد افسردگی می تواند برای افراد باردار و شیرده و افراد سالمند خطرناک باشد. بنابراین پزشک دوز پایین تری را برای آن ها تجویز می کند.

بهترین زمان مصرف قرص خواب معمولا بین بیست دقیقه تا یک ساعت قبل از به خواب رفتن است. اما با این حال ممکن است دستورالعمل پزشک شما یا راهنمای دارو متفاوت از این باشد.

لازم است یادآور شویم که مصرف برخی قرص های خواب آور می تواند اعتیادآور باشد. پس در مصرف آن ها حتما دستورات پزشک خود را دنبال و از مصرف خودسرانه آن ها بپرهیزید.

عوارض قرص های خواب آور

قرص های خواب آور با وجود فوایدی که برای آرامش افراد دارند، ممکن است عوارض جانبی را هم به همراه داشته باشند. از قبیل:

• سرگیجه و احساس منگی به حدی که باعث بیهوشی و افتادن شخص به زمین شود.
• سردرد
• مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و اسهال
• احساس خواب آلودگی در طی روز در اثر مصرف قرص های خواب آلودگی قوی
• مشکلاتی مانند حساسیت شدید به داروهای خواب آور
• اختلال در عملکرد روزانه فرد و عدم تمرکز و هوشیاری کافی
• احساس سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها
• کم شدن یا زیاد شدن اشتها
• یبوست، نفخ و مشکلات گوارشی دیگر
• عدم تعادل مناسب
• خشکی دهان و گلو
• سوزش و درد معده
• لرزیدن غیر قابل کنترل بعضی از اعضای بدن مانند دست ها
• ضعف عمومی بدن
• رویاها و افکار غیر عادی

علائم حساسیت به قرص خواب آور

مصرف قرص های خواب آور هم مانند سایر داروها ممکن است باعث واکنش های آلرژیک در بدنتان شوند. این آلرژی ممکن است در اثر ترکیبات دارو و مواد فعال یا غیر فعال به کار رفته در آن مانند چسب، رنگ و پوشش خارجی قرص باشد. حال سوال پیش می آید که از کجا بفهمیم که دچار حساسیت به دارو شده ایم. علائم حساسیت معمولا شامل موارد زیر است:

• تاری دید و دیگر مشکلات بینایی
• درد در قفسه سینه
• اختلالات تنفسی و احساس خفگی و تنگی نفس
• مشکل در بلع غذا
• مشکلات پوستی مانند ورم و کهیر
• گرفتگی صدا
• خارش پوست
• حالت تهوع و استفراغ
• ضربان قلب نامنظم
• ورم صورت، لب ها، زبان و گلو و پلک

علاوه بر موارد بالا، مصرف داروهای خواب آور ممکن است باعث بروز واکنش های شدیدتر مانند آنافیلاکسی و آنژیوادم شود. این عوارض گاهی ممکن است کشنده بوده و جان و زندگی فرد را به طور جدی تهدید کند. در صورت بروز حساسیت های شدید، موضوع را هر چه سریع تر با پزشک خود در میان گذاشته تا هر چه زودتر جلوی عوارض جدی تر گرفته شود.

کلام آخر

به یاد داشته باشید که استفاده از قرص های خواب آور همواره آخرین راه درمان بی خوابی است. مصرف طولانی مدت این داروها ممکن است باعث وابستگی یا اعتیاد شوند. پس همواره پیرو دستورات پزشک خود باشید تا از عوارض جانبی این داروها در امان باشید. اما برای درمان ریشه ای تر بی خوابی، باید ابتدا مشکلات شما ریشه یابی شوند. برای این کار به یک متخصص خواب مراجعه کنید. در کلینیک خواب اورا اسلیپ پزشک مختصص دکتر فریبا معینی پور حضور دارند که با معاینه شما دلایل خواب پریشی و بی خوابی شما را شناسایی و درمان می کنند. این کلینیک بهترین مرکز درمان اختلالات خواب مانند : درمان خروپف ، درمان آپنه خواب و … می باشد که در تهران واقع است.

سوالات متداول

مقالات مشابه :

عوارض قرص خواب آور چیست

رابطه مدیتیشن و کمک به بی خوابی

رابطه داروی ضد استرس و بی خوابی