شب ادراری چیست؛ در بزرگسالان، علت و درمان ها

بسیاری از افراد گمان می کنند که شب ادراری فقط برای بچه ها اتفاق می افتد، اما این مشکلی است که بزرگسالان را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهد. شاید از بیدار شدن با ملافه خیس، خجالت بکشید، اما این تقصیر شما نیست، ممکن است به دلیل مصرف داروهای خاص، این مشکل برایتان ایجاد شده است، یا به بیماری های مربوط به مثانه دچار شده اید و خوتان از وجود آن بی اطلاع هستید.

اگر دقیقاً می خواهید بدانید که شب ادراری چیست، علت، درمان و پیگیری آن چگونه انجام می شود؟ توجه شما را به مطلب پیش رو جلب می کنیم.

شب ادراری یکی از مشکلات رایجی است که برخی از افراد را گرفتار خود می کند. این مشکل را می توان با شیوه های نوین پزشکی درمان کرد. مطالعات انجام شده، ارتباط بین آپنه خواب و شب ادراری را نشان می دهد.

خانم دکتر فریبا معینی پور، عضو آکادمی و طب خواب اروپا مدیریت اورا اسلیپ را بر عهده دارند. در اورا اسلیپ متخصص اختلالات خواب در حال فعالیت هستند و در خصوص درمان آپنه خواب، درمان بی خوابی، خروپف و سایر اختلالات خواب، به مراجعین خود مشاوره می دهند.

اگر احساس می کنید که خواب راحتی ندارید، پیشنهاد می دهیم تا با شماره تلفن های اورا اسلیپ تماس بگیرید و با کارشناسان ما مشکلات خود را بیان کنید.

علت شب ادراری چیست؟

اگر در بزرگسالی شروع به خیس کردن تخت خود کردید، بایستی به پزشک مراجعه کنید. پزشکان در خصوص درمان این بیماری به مراجعین خود کمک می کنند و شیوه های درمانی بی خطر و موثر را برایشان تجویز می کنند.

دلایل زیادی وجود دارد که منجر به شب ادراری های مکرر می شود. در ادامه به علت های اصلی این عارضه می پردازیم.

فعالیت بیش از حد کلیه ها

در این حالت کلیه ها بیش از حد معمول فعالیت می کنند و باعث شب ادراری در افراد مبتلا می شوند. شاید دلیل اصلی این بیش فعالی را در نحوه عملکرد هورمونی به نام ADH دانست.

این هورمون در طول روز به کلیه ها دستور می دهد تا ادرار کمتری تولید کنند. بدن مبتلایان به شب ادراری، در همگام خواب، کمتر از این هورمون تولید می کند و جلوی تولید بیش از حد ادرار را نمی گیرد.

چنانچه به شب ادراری مبتلا هستید، بهتر است تحت درمان قرار بگیرید تا تولید این هورمون نیز در بدنتان بررسی شود. پزشکان در این مورد کلیه را بررسی می کنند، شاید عدم پاسخگویی کلیه به این هورمون، دلیل اصلی شب ادراری شمرده شود.

دیابت

نوعی از دیابت به نام دیابت بی مزه وجود دارد که بر سطح ADH تاثیر می گذارد و باعث تولید ادرار بیشتر می شود.

شاید بخواهید در مورد دیابت بی مزه بیشتر بدانید، این دیابت نوعی بیماری است که با تشنگی بیش از حد شناخته می شود و به دنبال آن، ادرار رقیق تولید می کند. متخصص غدد می تواند دلایل ایجاد این مشکل را شناسایی کند و در جهت بهبود آن شیوه های درمانی مناسبی را پیشنهاد دهد.

در هنگام مراجعه به پزشک باید، سطح هورمون ضد ادرار وازوپرسین در شما بررسی شود. ممکن است از خودتان بپرسید که چرا این دیابت را بی مزه می نامند؟ به این دلیل بی مزه نامیده می شود که مقدار زیادی از ادرار دفع شده هیچ مزه ای ندارد، در صورتی که در برخی از دیابت ها، ادرار حاوی مقداری گلوکز است  که مزه آن را شیرین می کند.

مشکل در مثانه

بعضی وقت ها مثانه نمی تواند ادرار کافی را در خود نگهدارد. دلیل آنهم، عدم وجود فضای کافی در مثانه است. در این حالت، ادرار از مثانه نشت می کند و بیمار را با رختخواب خیس مواجه می نماید.

در حالت دیگر، مثانه بیش فعال دلیل شب ادراری شناخته می شود. در هنگام خواب، مثانه بیش فعال آماده تخلیه ادرار می شود و بدون اختیار بیمار، از مثانه وی خارج می شود.

چنانچه شما نیز به این مشکل دچار هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا مثانه و ادرار شما مورد آزمایش قرار بگیرد.

مصرف داروها

مصرف برخی از داروها، منجر به شب ادراری در بیمار می شود. چنانچه شما نیز به شب ادراری مبتلا هستید باید با مشورت پزشک خود، مصرف برخی از داروها را کم کنید، یا حداقل در جریان مصرف آن از اقدامات بهداشتی غافل نشوید.

این داروها، مثانه بیمار را تحرک می کنند و باعث فعالیت آن در هنگام خواب می شوند. داروهایی مثل کلوزاپین، ریسپریدون و سایر داروهای خواب آور و ضد روان پریشی از جمله عوامل تشدید کننده شب ادراری هستند.

سرطان مثانه و بی اختیاری در ادرار

سرطان خطرات جدی را متوجه سلامت فرد می کند و باید بسیار جدی گرفته شود. بی اختیاری در ادرار و شب ادراری یکی از علائم اصلی سرطان مثانه شناخته می شوند.

مثانه ای که به سرطان مبتلا شده، توانایی نگهداری ادرار را در خود ندارد و در هنگام خواب، بصورت بی اختیار تخلیه می شود.

آپنه انسدادی خواب

پزشکان، انسداد تنفسی در هنگام خواب را به عنوان یک اختلال پیچیده و چند عاملی شناسایی می کنند. هیپرتروفی یک عامل مهم و مرتبط با آپنه خواب در نظر گرفته می شود. مطالعات انجام شده، نشان می دهند که افرادی که به آپنه خواب مبتلا هستند، به شب ادراری نیز دچار می شوند.

ناهنجاری ها و بهم ریختگی ها در سیستم دفع ادرار با رویدادهای انسدادی شبانه مرتبط است.

آپنه انسدادی باعث افزایش فشار داخلی شکم می شود و تغییر فشار خون را به بار می آورد. همین عامل باعث کاهش هورمون ضد ادرار در بدن می شود.

افتادگی اندام لگن

پرولاپس یا افتادگی مثانه در میان بانوان رایج است که یکی از دلایل اصلی شب ادراری محسوب می شود.

در ادامه می بینید که این عارضه چگونه، شب ادراری را ایجاد می کند. زمانی که مثانه در طول روز پایین می آید و به داخل واژن می افتد، تخلیه ادرار را دشوار می کند و ممکن است فشار تخلیه را احساس کنید.

حالا بیایید در هنگام خواب این فرایند را بررسی کنیم. در حالت استراحت موقعی که فرد مبتلا، به پشت می خوابد، مثانه به داخل واژن بر می گردد و ناگهان خروج ادرار دیگر مسدود نمی شود و بصورت بی اختیار خارج می شود.

مشکلات قلبی

مشکلات قلبی نیز می تواند باعث دفع ادرار در هنگام شب و موقع استراحت شود. قلب در طول روز به مرور زمان کار می کند و ممکن است جریان خون رسانی به کلیه ها به درستی انجام نشود.

شب هنگامی که بیمار به رختخواب می رود و می خوابد، جریان خون رسانی به کلیه ها افزایش می یابد و این بخش را فعال می کند و در نتیجه، منجر به تولید بیش از حد ادرار می شود.

چگونه شب ادراری را تشخیص می دهند؟

پزشک علائم و سابقه سلامتی شما را بررسی می کند تا ببیند که شب ادرای به سایر بیماری ها و اختلالاتی که در بدنتان وجود دارد مرتبط است یا خیر. در صورتی که بیماری های زمینه ای داشته باشید، درمان آنها در اولویت قرار می گیرند.

آزمایشات ادرار توسط پزشک معالج

پزشک با توجه به شرایط بیمار، آزمایشاتی را برای وی تجویز می کند. این آزمایشات کمک شایانی در تشخیص دقیق بیماری دارد و منجر می شود تا پزشک معالج بداند، کدام شیوه درمانی مناسب بیمار است.

در ادامه با آزمایشات رایجی که در این خصوص وجود دارد آشنا می شوید. شاید برای مشکل شما نیز یکی از آنها مفید واقع شود.

آزمایش ادرار

متخصصین آزمایشگاهی نمونه ای از ادرار بیمار را مورد آزمایش قرار می دهند تا در ضمن بررسی آن، به دنبال عفونت موجود در کلیه ها، مثانه و مجاری ادرار باشند. چنانچه در اندام های مرتبط با ادرار، مشکلی وجود داشته باشد، منجر به شب ادراری می شود.

آزمایش کشت ادرار

متخصصان از کشت ادرار برای تشخیص وجود باکتری در ادرار و سایر مجاری مرتبط با آن، استفاده می کنند. ممکن است در ادرار عفونت وجود داشته باشد که همین عامل، باعث سرایت عفونت به دیگر بخش های بدن شود و مشکلات زیادی منجمله، شب ادراری را بوجود آورد.

اوروفلومتری

پس از مراجعه به آزمایشگاه، از شما می خواهند تا در داخل یک قیف مخصوص ادرار کنید، متخصصین نیزمیزان سرعت خروج ادرار را اندازه گیری می کنند و در نهایت، اجازه می دهند تا قیف پر شود.

مقدار ادرار باقی ماده پس از پر شدن قیف را نیز اندازه گیری می کنند. این مقدار، ادرار باقی ماده در مثانه را نشان می دهد و متخصصان روی این مورد مطالعه و آزمایش می کنند تا مشکل بیمار را درمان کنند.

چگونه شب ادراری درمان می شود؟

پزشکان، همواره به مراجعین خود پیشنهاد می دهند تا در برنامه روزانه و شبانه خود، تغییرات مهم و اساسی را ایجاد کنند. تمرینات زیر نمونه ای از پیشنهادات سازنده آنها را تشکیل می دهد.

بازآموزی مثانه را امتحان کنید

همیشه خودتان را عادت بدهید تا در ساعات معینی از روز یا شب به دستشویی بروید. هر زمان که خواستید تا به دستشویی بروید، 15 دقیق صبر کنید و به مثانه خود اجازه دهید تا ادرار را بیشتر نگهدارد.

از این طریق، مثانه عادت می کند تا هنگامی که تحت فشار قرار گرفت، سریع خود را تخلیه نکند.

نوشیدن مشروب را متوقف کنید

قبل از اینکه بخوابید، اصلاً به سراغ نوشیدن مشروب نروید، نوشیدنی هایی که الکل یا کافئین دارند، به شدت باعث تحریک مثانه می شوند و ادرار بیش از حد ایجاد می کنند.

استفاده از ساعت زنگ دار

ساعت خود را در زمان خاصی از شب تنظیم کنید تا شما را از خواب بیدار کند و در آن زمان به دستشویی بروید، تکرار این موضوع باعث می شود تا مثانه به ساعت خاصی عادت کند و زودتر از آن تخلیه نشود.

استفاده از سیستم هشدار دهنده رطوبت

هنگامی که به رختخواب می روید از یک سیستم هشدار دهنده رطوبت کمک بگیرید و آن را به لباس زیر خود متصل کنید. موقعی که دچار شب ادراری می شوید، پد هشدار دهنده آن که در روی میز یا در کنارتان قرار دارد، به صدا درمی آید و شما را از خواب بیدار می کند و اجازه نمی دهد تا رختخواب خود را بیشتر خیس کنید.

تقویت مثانه

از این طریق می توانید مثانه خود را تقویت کنید و به مرور زمان اندازه آن را نیز تا حدودی بزرگتر نمایید. این تمرین باعث می شود تا افزایش سایزی در مثانه رخ دهد و از طریق آن بتواند حجم زیادی از ادرار را در خود نگهدارد.

تحریک عصب ساکرال

در این شیوه، پزشک دستگاه کوچکی را در بدن شما قرار می دهد که وظیفه دارد تا سیگنال هایی را به مغز ارسال کند. کارکرد اصلی این دستگاه به شیوه ای است که سیگنال ها را به ناحیه اعصاب واقع در کمر ارسال می کند و از طریق آن، سیگنال ها به مغز ارسال می شوند. این سیگنال ها به کنترل جریان ادرار کمک می کنند.

میکتومی دترسور

 میکتومی دترسور در واقع یک عمل جراحی است که با کمک آن می توانند، مثانه بیش فعال را درمان کنند. پزشک جراح، بخشی از عضله اطراف مثانه را بر می دارد تا از انقباض آن در زمان های نامناسب و بخصوص در هنگام خواب جلوگیری کند.

دارو جهت درمان شب ادراری

همیشه مصرف دارو یکی از گزینه های درمانی برای بهبود شب ادراری محسوب می شود. البته قبل از مصرف هر دارو باید با پزشک معالج مشورت کنید تا مبادا خطری از بابت مصرف آن متوجه شما شود.

در ادامه به داروهایی اشاره می کنیم که در جهت بهبود شب ادراری موثر است.

• دسموپرسین
• داریفناسین (Enablex)
• ایمی پرامین (توفرانیل)
• اکسی بوتینین (دیتروپان)
• تولترودین (دترول)
• کلرید تروسپیوم
• فزوترودین فومارات (تویاز)
• سولیفناسین (VESIcare)

شب ادراری در نوجوانان

دلایل شب ادراری در بیشتر موارد با بزرگسالان، مشترک است. غیر از موارد مشترک، دلایل دیگری نیز وجود دارد که منجر به شب ادراری در نوجوانان می شود.

دلایلی همچون استرس و جدایی والدین از عوامل اصلی این عارضه در بین نوجوانان شناخته می شود.

نتیجه گیری

شب ادراری حالتی است که در هنگام خواب شبانه رخ می دهد و فرد اختیاری در ادرار خود ندارد و جای خود را خیس می کند. در صورتی که شب ادراری را در خودتان یا اطرافیانتان مشاهده می کنید، باید سریعاً به پزشک معالج مراجعه کنید.

البته قبل از مراجعه به پزشک، می توانید چند قدم ساده برای مدیریت این وضع بردارید. از نوشیدن چای قهوه و نوشیدنی های کافئین دار قبل از خواب، پرهیز کنید. روی تشک یا ملحفه خود، پوششی ضد آب قرار دهید تا در صورتی که به شب ادراری دچار شدید، کل رختخواب خود را خیس نکنید.

سوالات متداول

بیشتر بخوانید :

آلرژی و حساسیت ها چگونه بر خواب تأثیر می گذارد؟

چگونه خواب خود را تنظیم کنیم و یک روتین خواب منظم ایجاد کنیم