امواج تتا در مغز چیست؛ مزایا، رسیدن به حالت تتا

امواج مغزی انواع مختلفی دارند و هر کدام نامی مخصوص دارند. شناخت این امواج مغزی برای تشخیص اختلالات روحی و روانی و همچنین کاربرد نوروفیدبک ها اهمیت بسیاری دارد. با توجه به متفاوت بودن هر اختلال روانی، شاهد کم کاری یا پرکاری این امواج هستیم. امواج مغزی بر اساس فرکانس به چند نوع تقسیم می شوند که هر کدام مسئول کنترل بر بخشی از مغز و عملکردهای هیجانی و رفتاری فرد می باشند. در این مقاله به بررسی امواج مغزی می پردازیم و به امواج تتا در مغز و مزایای آن اشاره می کنیم.

امواج مغزی

همان طور که در بالا ذکرشد، هر موج مغزی بسته به فرکانسی که دارد، نام قراردادی ویژه ای دارد. هر موج مغزی 2 ویژگی دارد: فرکانس و دامنه. فرکانس موج تعداد دور موج بر واحد ثانیه است یا به عبارتی دیگر تعداد بالا و پایین رفتن هر موج در ثانیه را فرکانس می گویند. واحد فرکانس هرتز (hz) است. دامنه (Amplitud) همان میزان بلندی موج است که واحد آن میکروولت است. بنابراین هر موج به وسیله فرکانس و دامنه خودش قابل شناسایی است. نورولوژیست ها بیشتر با شکل خام موج سر وکار دارند. اما در نوروفیدبک این امواج خام، به تمام امواج سازنده ی موج خام تقسیم شده و هر موج به طور جداگانه تحلیل می شود.

نکته ای که در رابطه با امواج مغزی وجود دارد، رابطه عکس بین دامنه و فرکانس است. بدین صورت که هر چقدر دامنه کمتر باشد، فرکانس موج زیادتر می شود و بالعکس. پس امواج با فرکانس پایین دامنه موج بالاتر و بلندتری خواهند داشت.

امواج تتا در مغز چیست

امواج تتا در بازه بین 3.5 و 7 هرتز می توانند فعالیت کنند. حرکت این امواج آرام و آهسته است و در زمان خواب و آرامش ذهنی و فیزیکی به وجود می آید. برای مثال این امواج در زمان انجام یوگا یا مدیتیشن تولید می شوند.

این امواج یکی از پیچیده ترین حالتهای مغزی است. موج تتا قبل از خواب عمیق فعال می شود. قبل از اینکه به خواب بروید و در حالت خواب و بیدار هستید، مغز دقیقا در فاز تتا است. در این حالت مغز شما در حالت دریافت و درک بینش و شهود قرار دارد. تتا حالتی فوق العاده در جهت یادگیری و ذخیره اطلاعات در مغز است. گفتنی است که کودکان زیر 5 سال که ظرفیت بالاتری در یادگیری و دریافت اطلاعات دارند، از دامنه تتای امواج قوی تری هم برخوردار هستند.

این امواج و زمان بروزشان به خلق و خوی افراد هم بستگی دارد. امواج تتا در مدیتیشن ها و عمیق ترین مراقبه ها رخ می دهد و باعث بروز خلاقیت بالایی خواهد شد. وقتی مغز وارد فاز تتا می شود، ارتباط انسان با عالم مادی و فیزیکی قطع شده و دیگر شخص محدوده زمان و مکانی نمی شناسد. پس در حالت خارج از امواج تتا شخص دچار بی خوابی خواهد شد. در این موج شخص خواب های شفاف می بیند و احتمالا آنها را به خوبی به یاد خواهد آورد.

اگر شما در حالتی غیر از خواب این امواج را تولید کنید، می توانید با خود واقعی تان ارتباط عمیق تر و قوی تری بگیرید و درمورد آنچه در عالم هوشیاری انجام داده اید به تجربیات متفاوتی دست یابید. یکی از علائمی که بروز امواج تتا را نشان می دهد، این است که فرد تا حدی دچار ناهوشیاری می شود. این احساس را دارد که گویی کنترل خودش را از دست داده و خودش را در حصار قدرتهای ماورایی می بیند. شاید این مسئله برای شما پیش آمده باشد که به مدت طولانی به فکر فرو می روید و متوجه گذر زمان نمی شوید. در این موقعیت ممکن است  مغز شما امواج تتا ساطع کرده باشد.

مزایای امواج تتا

حال می خواهیم به بررسی مزایای این امواج بپردازیم:

• این امواج به رهایی از استرس های روحی و جسمی کمک می کنند. با آرامش ذهنی در بالا بردن تمرکز شما نقش دارند.
• افزایش خلاقیت و قدرت یادگیری با افزایش امواج تتا رابطه مستقیمی دارند. احتمالا هنرمندان در زمان خلق آثار هنری یا مهندسان در هنگام کار با مسائل کامپیوتری امواج تتای بالایی تولید می کنند.
• این امواج انرژی جسمی و روحی را افزایش می دهند. بنابراین در بهبود کیفیت خواب اشخاص هم تاثیر بسزایی دارند.
• امواج تتا باعث جوان شدن ذهن می شوند و با رساندن انرژی بالایی به بدن در عملکرد روزانه شما تاثیر مثبتی بر جای می گذارند.
• این موج باعث بهبود مهارت ها و قدرت های ذهنی می شود. مانند حالتی که شخص تجربه خروج از بدن دارد یا با تقویت مهارت های متافیزیکی باعث تجربیات عمیق معنوی در فرد می شود.
• این موج بستر مناسبی را برای افزایش خلاقیت، بهبود حافظه و افزایش بینش فراهم می کند.
• در حالت تتا و در زمان راه رفتن، دویدن، رانندگی یا دوش گرفتن ایده های خوب و خلاقانه ای به ذهنتان خواهد رسید.

راه های رسیدن به حالت تتا

راه های زیادی برای آرام کردن ذهن وجود دارد. مراقبه، مدیتیشن و یوگا راه های خوبی برای رسیدن به حالت تتا هستند. مهمترین نتایجی که بعد از رسیدن به مرحله تتا به دست می آید عبارت اند از:

• تجسم: حتما همه شما تجربه رویاپردازی داشته اید. یکی از روش های کارآمد در رسیدن به حالت تتا، فکر و تجسم و خالی نبودن مغز است. می توانید رویاهای زمان حال یا گذشته تان را به یاد بیاورید و بر روی آن ها تمرکز کنید. این مسئله به افزایش درک شما از جهان اطرافتان کمک و شما را در رسیدن به حالت تتا یاری می کند.
• ریلکسیشن: برای رسیدن به آرامش ذهنی عمیق لازم است به آرامش کامل ذهنی و روانی برسید. در این حالت است که مغز امواج تتا تولید می کند. برای رسیدن به این حالت ، باید در مکانی آرام و به دور از تنش روانی قرار بگیرید تا بتوانید به راحتی ریلکس کنید و هیچ چیزی آرامش و تمرکز و حواس شما را پرت نکند.
• رابطه معنوی: ارتباط درونی و معنوی با دنیای بیرون جدا از اعتقادات معنوی شما، می تواند در رسیدن به حالت تتا کمک کند. همچنین این موضوع با تجسم سازی همراه می شود.

موج دلتا : (فرکانس 4 – 1 هرتز)

موج دلتا کمترین فرکانس را در مقایسه با سایر امواج مغزی دارد. این موج وقتی بیشتر دیده می شود که فرد ناهوشیار و خواب است. این موج در نوزادان کمتر از 6 ماه بسیار مشاهده می شود. به تدریج با افزایش سن کودکان این موج دامنه کمتری پیدا خواهد کرد. این موج در افرادی که مدام پلک می زنند، حرکات سریع چشم دارند و مغزشان مداوم به خواب می رود مشاهده می شود.

موج تتا : ( فرکانس 8 – 4 هرتز)

این موج در تمرکز، خلاقیت و حافظه قوی نقش دارد. اگر در افراد مبتلا به بیش فعالی طول دامنه این موج زیاد شود، باعث اختلال در یادگیری و کند ذهنی می شود.

موج آلفا : ( فرکانش 12- 8 هرتز)

این موج وقتی دیده می شود که شخص آرامش ذهنی دارد و هوشیار است. وقتی فرد با چشمان بسته عمیقا فکر می کند این موج دیده می شود. دامنه این موج در افراد مبتلا به اختلالات یادگیری و بیش فعالی و افرادی که مشکلات مغزی و یا افسردگی دارند دیده می شود دامنه بالاتری دارد.

موج SMR فرکانس 15 – 12 هرتز

دامنه این موج در حالت تمرکز و آرامش بلندتر است. این موج یکی از مقیاس های اصلی مقدار تمرکز و توجه هر فرد است. در بیمارانی که مبتلا به بیش فعالی هستند این موج دارای دامنه کمتری است. اگر این دامنه در این افراد زیاد شود این بیماران با کاهش تمرکز مواجه می شوند.

موج بتا : ( فرکانس 15 – 22 هرتز )

این موج هم در تمرکز و توجه تاثیرگذار است. اگر دامنه این موج افزایش یابد، باعث بروز اختلالات خواب و دندان قروچه و همچنین اختلالات وسواس و اضطراب می شود.

• موج high beta فرکانس 35 – 22

با افزایش دامنه این فرد دچار نشخوار فکری، حساسیت و زودرنجی و وسواس می شود.

موج گاما : ( فرکانس 42 – 35 هرتز )

این موج بیشترین فرکانس را در مقایسه با دیگر امواج دارد و برای نتایج بهتر در مسائل پیچیده باید دامنه این موج افزایش یابد.

کلام آخر

مغز ما همیشه و حتی در هنگام خواب هم در حال فعالیت است. با افزایش سن به تدریج دامنه موج تتا کاهش می یابد. این موج در بیماری های وخیم مغزی هم دیده می شود. این موج غالبا در مواقع خواب و هنگام آرامش ذهنی متشعشع می شود. این موج احساسات واقعی ما در دنیای مادی را نشان مان می دهد و در این حالت ممکن است انسان با کابوس ها، ترس ها و خاطرات بدش روبرو شود.

شناخت امواج مختلف مغزی به ما در بهبود عملکرد مغزی و روانی کمک بسیاری می کند. برای شناخت این امواج، مراجعه به یک متخصص خواب می تواند فرد را نسبت به حالات روحی و روانی خودش آگاه کند. در کلینیک خواب اورا اسلیپ پزشکان متخصص دکتر فریبا معینی پور حضور دارند که با معاینه و بررسی، به شما در شناخت بهتر این امواج و بهبود عملکرد ذهنی تان کمک زیادی می کنند. این کلینیک بهترین مرکز درمان اختلالات خواب می باشد که درمان آپنه خواب، درمان بی خوابی، درمان خروپف و دیگر مشکلات خواب را برسی می کند. این مرکز در تهران واقع است.

سوالات متداول

مقالات بیشتر :

امواج مغزی چیست؛ انواع و موج مغزی که بر خواب تاثیر می گذارد

مراحل خواب انسان چیست؛ فعل و انفعالات مغز