علت ترس در خواب؛ علائم و درمان ترس های شبانه

برای اکثر افراد، بیدار شدن با صدای جیغ یک اتفاق نگران‌کننده است، به خصوص وقتی تلاش برای تسلی دادن با بیانی بی‌پاسخ و لرزش دست و پاها مواجه شود. این یک کابوس نیست؛ یک ترس شبانه است.

اگرچه لحظاتی که در طی یک ترس شبانه می‌گذرند ممکن است استرس‌زا و طولانی به نظر آیند، اما شما بعد از آن بلافاصله به خواب می‌رود و صبح روز بعد هیچ چیز را به یاد نمی‌آورد.

اغلب افراد سوالات و نگرانی‌هایی در مورد ترس‌های شبانه دارند. دانستن دلایل،‌ پیامدها و تفاوت‌های آن با سایر رفتارهای غیرطبیعی خواب کمک می‌کند تا این دوره‌ها و نحوه مراقبت از فرزندشان به بهترین شیوه را بیاموزند.

ترس‌های شبانه چه هستند؟

ترس شبانه که با نام وحشت شبانه یا وحشت خواب نیز شناخته می‌شود،‌ یک نوع پاراسومنیا یا خواب‌پریشی است که به عنوان یک اختلال برانگیختگی طبقه‌بندی می‌شود و در طول خواب غیر REM (NREM) رخ می‌دهد. آن‌ها معمولا سه یا چهار ساعت اول خواب رخ می‌دهند.

فردی که ترس شبانه را تجربه می‌کند، بلافاصله علائمی از وحشت و ترس را در هنگام خواب همراه با جیغ زدن، لرزیدن و لگد زدن بروز می‌دهد. این معمولا با علائم دیگری مانند ضربان قلب و تنفس سریع،‌ برافروختگی پوست، تعریق، گشاد شدن مردمک‌ها و تنش در ماهیچه‌ها همراه است.

اگرچه ممکن است چشمانش را باز کند و به نظر برسد که از چیزی یا کسی در اتاق به شدت می‌ترسد، اما معمولا نسبت به افرادی که در اتاق هستند و تلاش می‌کنند او را تسکین دهند، واکنش نشان نمی‌دهد. آن‌ها حتی ممکن است برای مبارزه و فرار تلاش کنند و موجب آسیب خود یا اطرافیانشان به صورت تصادفی شوند.

بیشتر ترس‌های شبانه حدود 10 دقیقه به طول می‌انجامند، اما در برخی تا 30 الی 40 دقیقه نیز طول می‌کشند. بعد از پایان این دوره، معمولا وارد خواب عمیق می‌شوند و صبح روز بعد هیچ چیز را به یاد نمی‌آورد.

پیش‌بینی تعداد دفعات ترس شبانه می‌تواند دشوار باشد. برخی ممکن است به ندرت آن را تجربه کنند، در حالی که دیگران یک یا دو بار در ماه این ترس‌ها را تجربه می‌کنند.

تفاوت کابوس‌ در برابر ترس‌های شبانه

کابوس‌ها، رویاهای ناخوشایند و ترسناکی هستند که موجب ناراحتی عاطفی می‌شوند. برخلاف ترس‌های شبانه، کابوس معمولا در طول خواب REM رخ می‌دهد و شامل رفتارهای فیزیکی یا همراه با صدا نیست. به یاد آوردن جزئیات یا احساساتی که در طی یک کابوس رخ می‌دهد، معمول است و حتی ممکن است برخی از این رویاها تکرار شوند.

هم کابوس و هم ترس شبانه از دوران کودکی شروع می‌شوند. برآورد می‌شود که 10 تا 50 درصد از کودکان بین 3 تا 5 سال کابوس‌هایی را تجربه می‌کنند که منجر به مزاحمت والدین یا مراقب آن‌ها می‌شود. اگرچه ترس‌های شبانه کمتر شایع هستند، اما میزان شیوع آن‌ها به خوبی مستند نشده است. به طور کلی،‌ شیوع آن در میان کودکان بین 1 تا 5/6 درصد گزارش شده است. با این وجود، مطالعه‌ای به این نتیجه رسید که 40% از کودکان زیر 5 سال ترس‌های شبانه را تجربه می‌کنند.

چه کسانی تحت تاثیر ترس‌های شبانه قرار می‌گیرند؟

ترس شبانه می‌توانند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهند، اما در میان کودکان خردسال نسبت به نوجوانان و افراد بزرگسال شایع‌تر است.

ترس‌های شبانه در میان کودکان

شایع‌ترین سنی که در آن ترس‌های شبانه رخ می‌دهند،‌ همچنان موضوع مورد بحث است. در اکثر موارد، دوره‌های ترس شبانه وقتی کودک 4 تا 12 ساله است، رخ می‌دهد و در نوجوانی و با رسیدن به سن بلوغ خود به خود برطرف می‌شوند. با این وجود، یک مطالعه جدید نشان داد که شایع‌ترین سن برای تجربه ترس شبانه در 5/1 سالگی است و  35درصد از کودکان تا این سن این دوره را تجربه می‌کنند.

ترس‌های شبانه در نوجوانان

اگرچه شواهد و مدارک دقیق هنوز در دسترس نیست، اما به نظر می‌رسد شیوع این دوره‌ها در میان کودکان بالاتر از 12 سال بسیار کم است. بیشتر نوجوانان در سنین پایین ترس شبانه را تجربه کرده‌اند و با گذشت زمان به صورت خود به خود برطرف می‌شوند. یک مطالعه توضیح می‌دهد که تنها 4 درصد از پاراسومنیا مانند ترس‌های شبانه بعد از دوران نوجوانی ادامه خواهند داشت. شروع جدید ترس شبانه در نوجوانان ممکن است به تروما یا یک اختلال روانپزشکی مرتبط باشد.

در برخی از موقعیت‌های اجتماعی در این سن،‌ مانند شب را در خانه کسی ماندن یا کمپ‌های تابستانی، نوجوانی با سابقه ترس شبانه اضطراب یا نگرانی بیشتری را تجربه خواهد کرد. ممکن است مشورت با پزشک برای کمک به شناسایی محرک‌ها یا سایر شرایط سلامتی کمک‌کننده موثر باشد.

ترس‌های شبانه در افراد بزرگسال

افراد بزرگسال بسیار کمتر از نوجوانان و کودکان ترس شبانه را تجربه می‌کنند. 2/2 درصد از افراد بزرگسال تجربه ترس شبانه را گزارش کرده‌اند و تعداد کمی از افراد بالای 65 سال (کمتر از 1 درصد) چنین ترس‌هایی را تجربه می‌کنند.

بزرگسالانی که سابقه ترس شبانه در دوران کودکی دارند ممکن است دچار عود این دوره‌ها شوند که ناشی از استرس، کم‌خوابی یا یک اختلال خواب دیگر است. همانند نوجوانان، ترس خواب در بزرگسالان ممکن است به دلیل خطر بیشتر آسیب به خود یا سایر اعضای خانواده در صورت بروز رفتار خشونت‌آمیز در طول دوره، نگران‌کننده باشد. به ندرت، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است جزئیات ترس شبانه را به خاطر بیاورند.

دلایل ترس‌های شبانه یا ترس در خواب

مانند سایر پاراسومنیاها، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند ترس شبانه دارای یک مولفه ژنتیکی هستند و بیشتر در میان افرادی رخ می‌دهند که سابقه خانوادگی پاراسومنیا؛ به ویژه در میان والدین یا خواهر و برادر داشته باشند.

علاوه بر این، افرادی که دارای سایر اختلالات خواب مانند آسم شبانه، آپنه انسدادی خواب، سندرم پای بیقرار یا ریفلاکس معده هستند، به طور فزاینده‌ای در افرادی که دچار ترس شبانه هستند شناخته می‌شوند. به طور خاص، آپنه انسدادی خواب (OSA)، یک اختلال تنفسی، در بیش از نیمی از افراد که به دلیل ترس از خواب به پزشکان مراجعه می‌کنند، وجود دارد.

به طور کلی، برخلاف سایر انواع پاراسومنیاها هیچ ارتباط قابل توجهی بین ترس‌های شبانه و اختلالات روانی وجود ندارد. در حالی که شرایطی که در بالا توضیح داده شد می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به پاراسومنیا کند، اما فاکتورهایی وجود دارند که این شرایط را تحریک می‌کنند:

• تب
• کم خوابی
• اضطراب جدایی در کودکان
• دوره‌های پریشانی عاطفی یا تعارض
• اختلال در برنامه خواب
• داروهای خاص
• استفاده و سوء مصرف الکل
• سردردهای میگرنی
• آسیب سر

زمان مراجعه به پزشک در مورد ترس‌های شبانه

بیشتر کودکان بدون نیاز به درمان به رسیدن به سن بلوغ و نوجوانی دوره‌های ترس شبانه را پشت سر می‌گذارند و میزان شیوع به شدت در میان نوجوانان و بزرگسالان کاهش می‌یابد. با این وجود، جستجوی توصیه‌های پزشکی در مورد ترس شبانه باید همیشه مورد توجه قرار گیرد، به ویژه در حالات زیر:

• دوره‌ها 2 بار یا بیشتر در هفته رخ می‌دهند
• دوره‌ها منجر به آسیب می‌شوند
• ترس شبانه با راه رفتن در خواب یا صحبت در خواب همراه است
• فرد دچار اختلال خواب و/یا خواب آلودگی در طول روز یا مشکلات عملکردی شده است
• ترس از خواب در نوجوانی یا بزرگسالی شروع می‌شود

تشخیص معمولا با گزارش علائم و رفتارهای خواب به پزشک انجام می‌شود. اگر فرد علائم دیگری مانند آپنه خواب، شب ادرارییا تشنج را تجربه کند، آزمایش‌های دیگری برای فرد تجویز می‌شود. مراجعه به یک متخصص خواب ممکن است برای در سایر اختلالات خواب یا تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای لازم باشد.

درمان و پیشگیری ترس‌های شبانه یا ترس در خواب

رویکردهایی برای مقابله با ترس‌های شبانه وجود دارند و بهتر است با یک پزشک کار کنید تا درمان را مطابق با نیازهای خود تنظیم کنید. دانستن نحوه مقابله با ترس‌های شبانه در لحظه برای به حداقل رساندن پیامدهای نامطلوب در زمان وقوع مفید است و ممکن است دوره‌ها را محدود کند.

آیا باید فردی را که دچار ترس شبانه است از خواب بیدار کنید؟

وقتی فردی دچار ترس شبانه می‌شود، طبیعی است که بخواهید او را آرام کنید. بهتر است که نزدیک او بمانید و مطمئن شوید که از روی تخت نمی‌افتد و به خود آسیب نمی‌زند. با این وجود، سعی نکنید او را در حین ترس شبانه بیدار کنید. تلاش برای برانگیختگی ممکن است باعث طولانی‌تر شدن دوره شود یا واکنش فیزیکی را تحریک کند که می‌تواند منجر به آسیب شود. اغلب این دوره‌ها کوتاه هستند و فرد به سرعت دوباره به خواب می‌رود.

اگر ترس‌های شبانه به طور مکرر رخ دهند، با حذف اقلام خطرناک و ایمن کردن درها و پنجره‌ها، مطمئن شوید که اتاق خواب یک محیط ایمن است. اطمینان حاصل کنید که سایر اعضای خانواده نیز می‌دانند که هنگام ترس شبانه باید چه کاری انجام دهند.

درمان ترس شبانه در کودکان چیست؟

والدین باید مطمئن شوند که کودکانی که کمتر از دو بار در ماه ترس شبانه را تجربه می‌کنند نیازی به درمان نخواهند داشت. بیشتر کودکان با بالا رفتن سن و توسعه سیستم عصبی‌شان از شر این ترس‌های شبانه خلاص می‌شوند.

حتی اگر ترس شبانه نادر باشد، مهم است که اقداماتی را برای بهبود بهداشت خواب کودک خود انجام دهید. عادت‌های خواب بهتر احتمال وقوع ترس‌های شبانه را کاهش می‌دهند، رشد و تکامل را تسهیل می‌بخشند و با بزرگ شدن کودک روتین خواب سالم‌تری را ایجاد می‌کنند. با توجه به اینکه کم خوابی عامل شناخته شده ترس‌های شبانه است، بهبود کیفیت خواب یک رویکرد رایج برای مقابله با ترس‌های شبانه مکرر است.

اگر یک بیماری زمینه‌ای در ترس شبانه نقش داشته باشد، درمان آن بیماری نقش مهمی را در کاهش و/یا درمان آن ترس‌های شبانه ایفا خواهد کرد. پزشک می‌تواند به تعیین اینکه آیا شرایط پزشکی زمینه‌ای به پاراسومنیا کمک می‌کند یا خیر کمک کند و یک برنامه درمانی خاص ارائه دهد.

در برخی موارد، ممکن است داروهایی برای کودکانی که ترس‌های شبانه دائمی را تجربه می‌کنند، تجویز شود. برخی از کودکان به درمان با داروهایی مانند آرام بخش‌ها و برخی داروهای ضد افسردگی پاسخ می‌دهند.

درمان ترس شبانه در نوجوانان و بزرگسالان

نوجوانان و افراد بزرگسالی که به صورت دائمی ترس شبانه را تجربه می‌کنند، ممکن است از مشورت گرفتن از یک متخصص خواب برای شناسایی دلیل زمینه‌ای و اساسی آن بهره ببرند. آن‌ها همچنین ممکن است برای مدیریت علائم ترس شبانه درمانی تجویز کنند.

یک پزشک متخصص خواب ممکن است از شما بخواهد تا یک دفتر خواب داشته باشد که یاداشتی از عادت‌های خواب جدید و نحوه تاثیرگذاری آن‌ها بر زندگی روزمره‌تان است. او ممکن است از شریک زندگی یا یکی از اعضای خانواده‌تان بخواهد تا دوره‌های ترس شبانه را توصیف کنند تا اطلاعات بیشتری بدست آورند. برخی از افراد ممکن است برای ارزیابی بیشتر و تشخیص اختلال خواب زمینه‌ای/همزمان به یک مطالعه خواب نیاز داشته باشند.

کلام آخر

ترس یا وحشت شبانه یکی از اختلالات خوابی است که در صورت تداوم عوارض جدی مانند بی خوابی یا اختلالات خلقی به دنبال دارد که وجود همین اختلالات نیز سبب بروز بیماری های جسمی و روانی خطرناک تری مانند افسردگی و سکته قلبی می شود. درمان بی خوابی را جدی بگیرید

وحشت شبانه اختلالی است که افراد در سنین مختلف دچار آن می شوند که در هر رده سنی با هر علتی، عوارضی متفاوت به همراه دارد. اما می توان گفت عوارض مشترک بین تمام سنین بی خوابی و اختلالات خواب است.

همان طور که می دانید خواب یکی از پدیده هایی است که نقشی اساسی در سلامت جسم و روان افراد دارد. بنابراین وجود اختلالات خواب و بی خوابی مشکل قابل توجهی است که عوارض زیادی به دنبال دارد و باید درمان شود.

امروزه با وجود مشکلات و شرایط خاص زندگی اختلالات خواب و بی خوابی تبدیل به یک معضل بزرگ شده است. با این وجود روش های درمانی زیادی توسط مراکز درمانی و متخصص اختلالات خواب ارائه شده که یکی از بهترین مراکز درمان اختلالات خواب، کلینیک خواب اوراسلیپ می باشد. برای مشاوره تلفنی و دریافت نوبت باما تماس بگیرید.

شماره های تماس :

منبع : sleepfoundation

سوالات متداول

مقالات بیشتر :

تعریف علمی خواب

درمان بی‌خوابی در دوران بارداری

برای بی‌خوابی چه بخوریم؟