ارتباط خواب و سیستم ایمنی بدن به صورت کامل
به چند ساعت خواب نیاز دارید؟ اکثر مردم می گویند هشت ساعت، اما مطالعات جدید نشان می دهند که این عدد ممکن است به هفت نزدیک تر باشد. مهم نیست هر شب چقدر می خوابید، مهم این است که اطمینان حاصل کنید که سیستم ایمنی قوی داشته باشید.
در این مقاله، ما ارتباط بین خواب و سیستم ایمنی را مورد بحث قرار می دهیم و نکاتی را در مورد عملکرد خوب سیستم ایمنی و نیز بیشتری بهره از خواب در اختیار شما قرار می دهیم.
چرا به خواب نیاز داریم؟
خواب یک عملکرد ضروری انسان برای سلامت جسمی و روانی است. خواب یک دوره استراحت است که در آن بدن و ذهن ما استراحت و تجدیدقوا می کنند.
در طی خواب، مغز انسان اطلاعات را پردازش می کند، خاطرات را تثبیت می کند و هورمون های را ترشح می کند که عملکردهای مختلف بدن را تنظیم می کنند.
بدون خواب کافی، ما تحریک پذیر، بدخلق و فراموشکار می شویم. در بلند مدت، خواب ناکافی یا بدون کیفیت با افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، دیابت، چاقی، سکته و افسردگی در ارتباط بوده است.
خواب یک فرآیند پیچیده است که شامل مراحل مختلف می باشد، ازجمله خواب حرکت سریع چشم (REM) و چرخه های خواب غیر REM. در طول خواب REM، بیشتر رویاهای واضح خود را می بینیم. با این وجود، خواب غیر REM نیز نقش مهمی را در تنظیم فرآیندهای بدن مانند بازیابی سطح انرژی و ترمیم بافت ها ایفا می کند.
هر چرخه خواب معمولا حدود 90 دقیقه به طول می انجامد و در طول شب، بدن قبل از ورود به مرحله خواب عمیق که با عنوان خواب موج آهسته (SWS) شناخته می شود، چندین چرخه خواب REM/NREM را طی می کند.
توصیه می شود که افراد بزرگسال برای حفظ سلامت خود بین 7 الی 9 ساعت خواب باکیفیت بدون وقفه را هر شب دریافت کنند.
مقدار خوابی که به آن نیاز دارید ممکن است بر اساس سن متغیر باشد؛ کودکان بیشتر از افراد بزرگسال به خواب نیاز دارند در حالی که افراد مسن تر به دلیل کاهش سطح فعالیت و تغییر در تولید هورمون ها به خواب کمتری نیاز پیدا می کنند.
نوزادان نسبت به کودکان به خواب بیشتری نیاز دارند. نوزادان به طور معمول به 16-17 ساعت خواب در روز نیاز دارند در حالی که کودکان پیش دبستانی به طور متوسط به 11-12 ساعت خواب نیاز دارند.
عدم دریافت خواب باکیفیت کافی می تواند تاثیر جدی بر سلامت جسمی و نیز عملکرد شناختی انسان مانند یادآوری خاطرات، مهارت های تصمیم گیری و زمان واکنش داشته باشد که همگی برای عملکرد ایمن و کارآمد در محیط مدرسه یا محیط کار ضروری هستند.
کمبود خواب با افزایش خطر ابتلا به بیماری های روانی مانند افسردگی و اضطراب ناشی از تداخل با رشد سالم مغز در کودکان در ارتباط می باشد. همچنین، افرادی که به این بیماری ها مبتلا هستند اگر هر شب خواب آرامش بخشی را دریافت نکنند ممکن است با تشدید علائم مواجه شوند.
اگرچه دانشمندان هنوز در حال یادگیری بیشتر در مورد این هستند که چرا دقیقاً هر شب به مقدار کافی خواب با کیفیت ترمیمی نیاز داریم، شواهد موجود به وضوح نشان می دهد که داشتن خواب با کیفیت خوب برای سلامت جسمی و روانی ضروری است، بنابراین مطمئن شوید که آن را در اولویت قرار دهید!
سیستم ایمنی بدن و نحوه تاثیرگذاری خواب بر آن
سیستم ایمنی یک شبکه پیچیده از سلول ها و مولکول هایی است که برای محافظت از بدن در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری ها و ویروس های عمل می کند.
سیستم ایمنی بدن مسئول شناسایی و مبارزه با عفونت های موجود در بدن است و به ما کمک می کند سالم بمانیم.
خواب مطلوب یک فاکتور مهم در حفظ سیستم ایمنی سالم است زیرا به بدن اجازه می دهد تا استراحت کند و از فعالیت های روزانه خود را ترمیم کند. مطالعات نشان داده اند که یک ارتباط نزدیک بین خواب و واکنش ایمنی وجود دارد.
به طور خاص، مطالعات دریافته اند که خواب ناکافی یا منقطع می تواند در عملکرد سیستم ایمنی اختلال وارد کند و توانایی آن برای واکنش سریع و موثر به تهدیدها را کاهش دهد.
کمبود خواب اثرات منفی گسترده ای بر سلامت بدن دارد، ازجمله افزایش خطر ابتلا به عفونت، التهاب مزمن، اختلال در عملکرد شناختی و تضعیف ایمنی. کمبود خواب حاد می تواند بر ایمنی ذاتی و تطبیقی تأثیر بگذارد.
ایمنی ذاتی به مقاومت طبیعی بدن در برابر پاتوژن ها به دلیل موانع فیزیکی مانند پوست یا غشای مخاطی اشاره دارد. ایمنی تطبیقی به توانایی بدن در تشخیص مواد خارجی و ایجاد یک پاسخ مناسب مانند تولید آنتی بادی یا گلبول های سفید ازجمله سلول های T و سلول های B اشاره دارد.
علاوه بر این، خواب به کاهش سطح استرس کمک می کند که خود می تواند بر ایمنی تاثیرگذار باشد. اگر غلظت هورمون های استرس مانند کورتیزول در طولانی مدت در بدن زیاد باشد، می توانند پاسخ ایمنی را سرکوب کنند و درنتیجه بدن ما مستعد عفونت و بیماری شود.
بنابراین، خواب کافی می تواند در کاهش تولید هورمون استرس موثر باشد و به تقویت ایمنی بدن در برابر عوامل عفونی کمک کند.
تحقیقات بیان می کنند که اختلال در خواب می تواند منجر به اختلال در تولید سیتوکین ها شود. وقتی می خوابیم، بدن ما پروتئین هایی به نام سیتوکین تولید می کند که برای یک سیستم ایمنی قوی ضروری هستند. سیتوکین ها در جریان خون آزاد می شوند و مانند پیام رسان هایی عمل می کنند که به تنظیم ارتباط بین سلول ها در سیستم ایمنی کمک می کنند.
این سیتوکین ها با تولید آنتی بادی هایی که می توانند با عفونت مبارزه کنند، به بدن در تماس با پاتوژن ها کمک می کنند. تحقیقات نشان می دهند که نوع خاصی از سیتوکین ها در طول خواب بیشتر از بیداری ترشح می شوند، همین امر نشان می دهد که خواب کافی برای عملکرد مناسب سیستم ایمنی ضروری است.
مطالعات همچنین بیان کرده اند که خواب ناکافی ممکن است با افزایش حساسیت به بیماری های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مرتبط باشد، این مسئله تاحدی به ضعف در پاسخ ایمنی به دلیل کمبود خواب برمی گردد.
علاوه بر این، تحقیقات بیان می کنند که اختلال طولانی مدت در الگوی خواب منجر به مشکلات سلامتی جدی تر مانند افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی ناشی از بالا رفتن سطح نشانگرهای التهابی به دلیل التهاب مزمن ناشی از کمبود خواب ترمیمی کافی می شود.
به طور کلی، داشتن خواب کافی باکیفیت برای حفظ سلامت عمومی و تندرستی، به خصوص وقتی صحبت از سیستم ایمنی به میان باشد ضروری است.
عملکرد مطلوب سیستم ایمنی نیازمند زمان کافی برای بازیابی بعد از قرار گرفتن در معرض چالش هاست. بنابراین، حداقل 7 ساعت در شب بخوابید تا بیشترین بهره را ببرید.
خواب و مکانیزم های سیستم ایمنی
دفاع بدن در برابر عفونت و بیماری توسط سیستم ایمنی تامین می شود که شبکه ای پیچیده از سلول ها، اندام ها و مواد شیمیایی است. سیستم ایمنی از دو جزء اصلی تشکیل شده است:
- ایمنی ذاتی (یا غیراختصاصی) که برابر انواع معمول پاتوژن ها از بدن دفاع می کند
- و ایمنی اکتسابی تطبیقی (یا اختصاصی) که ایمنی تطبیقی متناسب با پاتوژن های خاصی است که وارد بدن می شوند.
ایمنی ذاتی
سیستم ایمنی ذاتی (که گاهی اوقات با نام سیستم ایمنی طبیعی یا بومی نیز شناخته می شود)، مجموعه ای از مکانیزم های دفاعی غیراختصاصی است که برای حفاظت از بدن در برابر عفونت و سایر اشکال تهاجمی ضروری است.
سیستم ایمنی ذاتی با شناسایی مواد خارجی مضر و شروع واکنشی برای از بین بردن آن ها کار می کند. از چندین نوع مختلف سلول و واسطه های محلول مانند سیتوکین ها و کموکاین ها تشکیل شده است و به دو روش موضعی و سیستمیک عمل می کند.
ایمنی ذاتی خط مقدم بدن برای دفاع در برابر عفونت است. این سیستم با موانع فیزیکی مانند پوست، غشای مخاطی، ترشحات و بزاق دهان آغاز می شود و از بدن در برابر مهاجمان خارجی محافظت می کند. پوست به عنوان یک مانع فیزیکی می تواند ارگانیسم هایی را قبل از ورود به بدن روی سطح خود به دام اندازد.
سطوح مخاطی، مانند سطوحی که در دستگاه تنفسی، گوارشی و تناسلی وجود دارند، انواع مختلفی از مواد ضد میکروبی ترشح می کنند که در برابر عوامل بیماری زا که از طریق آن مجاری وارد می شوند، دفاع می کنند.
خواب نقش مهمی در مدولاسیون ایمنی ذاتی ایفا می کند. نشان داده شده است که کمبود خواب در عملکرد مولفه های ایمنی خاص مانند سلول های کشنده طبیعی یا سلول های T اختلال وارد می کند، که هر دو در مبارزه با عفونت ها نقش کلیدی دارند.
خواب به استراحت فیزیولوژیکی کمک می کند، اما در تنظیم هورمون های ترشح شده در زمان بیداری نیز موثر است؛ هورمون هایی مانند کورتیزول که التهاب را تحریک می کنند. بدون خواب کافی سطح بالای این هورمون در بدن حفظ می شود و بدن مستعد ابتلا به عفونت های مختلف خواهد شد.
علاوه بر این، برخی از مطالعات تاکید کرده اند که چگونه کم خوابی باعث اختلال برخی از ژن های خاص دخیل در عملکرد ایمنی می شود و در نتیجه بدن انسان تنها با یک شب بی خوابی مستعد بیماری می گردد؛ با این وجود، تحقیقات بیشتری برای درک بهتر نحوه تاثیرگذاری کمبود خواب بر عملکرد ایمنی ذاتی مورد نیاز است.
ایمنی اکتسابی یا تطبیقی
ایمنی تطبیقی نوعی از ایمنی است که در نتیجه قرار گرفتن در معرض آنتی ژن ها مانند باکتری و ویروس ها ایجاد می شود. زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن ازطریق تولید آنتی بادی یا سایر سلول های خاص مانند سلول های T ، یک مولکول غیرخودی خاص (آنتی ژن) را شناسایی و به آن واکنش نشان دهد تا آن ها را از بین ببرد. ایمنی تطبیقی بر هر دو مکانیزم فعالسازی فعال و غیرفعال استوار است.
ایمن سازی فعال زمانی رخ می دهد که یک فرد یا ازطریق واکسیناسیون یا ازطریق عفونت طبیعی در معرض یک آنتی ژن قرار گیرد. از این طریق، بدن سلول های حافظه T را تولید می کند که می توانند در آینده به سرعت آنتی ژن مشابه را شناسایی کرده و به آن واکنش نشان دهند. بنابراین، این نوع از ایمنی تطبیقی حفاظت طولانی مدت در برابر بیماری ها را فراهم می کند.
به طور کلی، ایمنی تطبیقی عملکردهای مهم زیادی فراتر از محافظت از عوامل بیماری زا دارد؛ همچنین به تنظیم هورمون های دخیل در الگوهای خواب نیز کمک می کند.
اختلالات رایج سیستم ایمنی
آلرژی ها
آلرژی که با عنوان بیماری های آلرژیک نیز شناخته می شوند، نوعی اختلال حساسیت مفرط هستند که در آن سیستم ایمنی به طور غیرعادی به مواد طبیعی بی ضرر موجود در محیط واکنش نشان می دهد. واکنش های آلرژیک می توانند از خفیف تا شدید باشند و می توانند علائمی مانند عطسه کردن، آبریزش بینی، خارش چشم ها و راش های پوستی را به همراه داشته باشند.
آلرژن هایی مانند گرده، گرد و غبار، شوره حیوانات، غذاهای خاص، داروها و نیش حشرات می توانند موجب بروز علائم آلرژی زا شوند. درمان آلرژی ها می تواند شامل اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلرژن ها، داروها یا ایمونوتراپی (واکسن های آلرژی) باشد.
بیماری های خودایمنی
بیماری های خودایمنی وقتی ایجاد می شوند که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های سالم بدن حمله می کند. بیماری های خودایمنی رایج شامل سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های سالم بدن حمله کند. بیماری های خودایمنی رایج عبارتند از آرتریت روماتوئید، لوپوس، مولتیپل اسکلروزیس و دیابت نوع 1.
علائم بسته به بیماری متفاوت خواهند بود اما می تواند شامل خستگی، درد مفاصل، تورم یا تب باشد. درمان بیماری خودایمنی شامل مصرف دارو برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی همراه با تغییرات در سبک زندگی مانند رژیم غذایی یا ورزش است.
اختلال نقص ایمنی
اختلال نقص ایمنی وقتی رخ می دهد که بخشی از سیستم ایمنی بدن به دلیل یک نقص ژنتیکی یا عفونت منتقل شده از یک فرد دیگر (مانند HIV)، به درستی کار نمی کند.
افراد مبتلا به اختلال نقص ایمنی ممکن است عفونت های مکرر را تجربه کنند که به درمان پاسخ نمی دهند یا ممکن است سریع تر از حد معمول دچار عفونت های ثانویه شوند زیرا سیستم ایمنی آنها نمی تواند به طور مناسب برای مبارزه با باکتری ها و ویروس ها واکنش نشان دهد. درمان بر اساس نوع اختلال متفاوت است، اما ممکن است شامل مصرف آنتی بیوتیک یا درمان با ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG) باشد.
سرکوب سیستم ایمنی
سرکوب سیستم ایمنی وقتی رخ می دهد که فعالیت سیستم ایمنی به دلیل مصرف دارو (استروئیدها)، پرتودرمانی یا بیماری هایی مانند سرطان که به سلول های سیستم ایمنی آسیب وارد می کنند، کاهش می یابد. این وضعیت افراد را در برابر عفونت ها آسیب پذیر می کند و در نتیجه نیاز به درمان تهاجمی برای هر عفونتی که در صورت لزوم با آنتیبیوتیک و سایر مراقبت های بیمارستانی ایجاد می شود، دارد.
اهمیت خواب برای سیستم ایمنی
خواب نقش مهمی را در سلامت و تندرستی افراد بازی می کند و اهمیت آن برای سیستم ایمنی در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه محققان هنوز در حال شناسایی نحوه تاثیرگذاری خواب بر عملکرد ایمنی هستند، واضح است که خواب کافی و باکیفیت به تقویت دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت ها، بیماری و صدمه کمک می کند.
خواب کافی می تواند با فراهم کردن تجربه فیزیکی و ذهنی که از ایمنی حمایت می کند، توانایی بدن در مبارزه با بیماری را بهبود بخشد. در طول خواب، هورمون های استرس روزانه مانند کورتیزول به طرز قابل توجهی کاهش می یابند و باعث آزاد شدن بیشتر گلبول های سفید خون مانند لنفوسیت ها و ماکروفاژها می شوند که با آنتی ژن های مسئول عفونت بدن مبارزه می کنند.
این فرآیند به بهبود سرعت واکنش بدن به ذرات خارجی و نیز کمک به حفظ سلامت کلی بدن کمک می کند و همچنین با حمایت از ترمیم بافت و کاهش التهاب به حفظ سلامت کلی فرآیندهای بدن کمک می کند.
مقدار خواب مورد نیاز بسته به سن و فاکتورهای سب زندگی از فردی به فرد دیگر متغیر است، اما به طور کلی توصیه می شود که افراد بزرگسال بین 7 الی 9 ساعت در شب بخوابند تا بدن آن ها به طور کامل برای چالش های آینده یا سطح فعالیت آماده شود.
کم خوابی طولانی مدت عملکرد سیستم ایمنی را سرکوب می کند. کمبود خواب در زمان هایی که استرس شدید داریم اغلب باعث می شود تا بدن ما مستعد ابتلا به بیماری شود زیرا بدن نمی تواند به طور کامل از قرار گرفتن در معرض باکتری ها یا سموم مضر خود را بازیابی کند.
کمبود خواب ترمیمی همچنین تاثیر قابل توجهی بر عملکرد شناختی با کاهش هوشیاری، کاهش زمان واکنش، افزایش فراموشی، مشکل در تمرکز بر روی کارها و بسیاری از علائم دیگر دارد.
علاوه بر بهبود دفاع فیزیکی در برابر عفونت و بیماری، مشخص شده است که خواب با کاهش علائم افسردگی هم در بزرگسالان و هم در کودکان تاثیر مثبتی بر وضعیت روان افراد دارد.
این تاحد زیادی به افزایش در هورمون های حس خوب مانند سروتونین که به طور طبیعی در مرحله خواب REM ترشح می شود، نسبت داده می شود و به ما کمک می کند تا واکنش عاطفی خود را در طول زمان بیداری تنظیم کنیم. در واقع، نداشتن خواب کافی یکی از عوامل اصلی در افزایش سطح استرس و اضطراب باشد زیرا بیش فعالی مغز بیشتر می شود.
در نتیجه، شواهد قانع کننده ای وجود دارند که خواب ناکافی را با تضعیف سیستم ایمنی مرتبط می دانند؛ با این وجود، مطالعات بیشتری قبل از بیان دقیق ارتباط بین این دو متغیر مورد نیاز است. با این حال، به طور گسترده پذیرفته شده است که اولویت دادن به عادت های خواب سالم می تواند در تقویت سیستم ایمنی بسیار تاثیرگذار باشد و در عین حال باعث بهبود نتایج سلامت روان در طول زمان شود.
فواید خواب REM بر سیستم ایمنی
خواب REM بخش ضروری از سلامت عمومی هر فرد است. این عمیق ترین مرحله از خواب است و مشاهده شده است که برای سیستم ایمنی، به خصوص در کمک به بهبودی بعد از بیماری یا آسیب اهمیت زیادی دارد. تحقیقات نشان می دهند که خواب REM می تواند التهاب را کاهش دهد، سیستم دفاعی بدن در برابر ویروس ها و باکتری ها را تقویت کند و به محافظت در برابر اختلالات خود ایمنی کمک کند.
به منظور درک این که خواب REM چگونه برای سیستم ایمنی مفید است، مهم است که بدانید چگونه بر کل بدن تاثیر می گذارد. در طول خواب REM، مغز وارد وضعیت متفاوتی از هوشیاری می شود که در آن نورون ها نسبت به سایر مراحل خواب فعال تر هستند.
این افزایش فعالیت، عملکردهای خودمختار مانند ضربان قلب و تنفس را کند می کند و فرد وارد یک حالت عمیق از آرامش و استراحت ترمیمی می شود. علاوه بر این، هورمون های متعددی مانند ملاتونین و سروتونین در این مرحله ترشح می شوند که احساس آرامش و سلامتی را افزایش می دهند و در عین حال به تنظیم دمای بدن نیز کمک می کنند.
یکی از راه هایی که خواب REM به بهبود ایمنی کمک می کند، کاهش التهاب در سراسر بدن است. مطالعات نشان داده اند افرادی که دوره های طولانی تری از خواب REM را تجربه می کنند، نسبت به افرادی که خواب REM کمتری دارند، سطح نشانگرهای التهابی کمتری در جریان خون خود دارند.
با کاهش سطح التهاب، سیستم ایمنی می تواند به جای تلاش برای مقابله با التهاب غیر ضروری ناشی از استرس یا عوامل دیگر، بر مبارزه با میکروارگانیسم های خارجی تمرکز کند.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهند که دوره های طولانی تر از خواب REM منجر به افزایش تولید سیتوکین ها می شوند. سیتوکین ها موادی هستند که توسط گلبول های سفید خون تولید شده و ازطریق سیگنال دهی بین سلول های سیستم ایمنی به مبارزه با عفونت ها کمک می کنند.
این می تواند به تقویت توانایی فرد برای مبارزه با میکروب های بیماری زا و همچنین سرعت بخشیدن به بهبودی زمانی که فردی بیمار یا مجروح می شود کمک کند.
در نتیجه، تحقیقات به شدت تاکید می کنند که خواب REM کافی برای حفظ سلامت از جمله بهبود سیستم ایمنی در برابر ویروس های و باکتری ها و نیز پیشگیری از عود کردن بیماری های خودایمنی مرتبط با شرایط خاص مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید، ضروری است.
علاوه بر این، تمرینات تنفسی منظم قبل از خواب همراه با پیروی از یک رژیم غذایی سالم مملو از مواد غذایی ضدالتهابی می توانند به بهبود کیفیت و کمیت خواب REM کمک کنند و در عین حال فواید دیگری مانند بهبود خلق و خو و وضوح ذهنی در طول روز بعد دارد.
چگونه کمبود خواب می تواند منجر به تضعیف سیستم ایمنی شود؟
کمبود خواب کافی و آرام می تواند تاثیر مخربی بر بدن انسان و عملکرد آن داشته باشد. وقتی افراد خواب کافی و باکیفیت را دریافت نمی کنند، سیستم ایمنی ضعیف می شود و در نتیجه آن ها مستعد ابتلا به عفونت ها و بیماری ها می شوند. دلیل آن این است که سیستم ایمنی برای عملکرد مطلوب خود به خواب کافی نیاز دارد.
در طول خواب، هورمون های مهم ازجمله ملاتونین ترشح می شوند که به تنظیم سیستم ایمنی کمک می کند. ملاتونین نه تنها به کنترل ریتم شبانه روزی ما کمک می کند، بلکه سلول های کشنده طبیعی را تحریک می کند؛ نوعی از گلبول های سفید خون که از بدن در برابر ویروس ها و سرطان محافظت می کنند. همچنین، در طی خواب، سیتوکین ها تولید می شوند، که التهاب را کاهش داده و دفاع بدن ما در برابر عفونت را تقویت می کنند.
وقتی ما به اندازه کافی نمی خوابیم، بدن ما کمتر این هورمون ها و سیتوکین ها را تولید می کند و درنتیجه بدن نسبت به بیماری آسیب پذیر می شود.
خواب ناکافی با افزایش خطر ابتلا به بیماری های رایج مانند سرماخوردگی و آنفولانزا و نیز بیماری های مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی و چاقی در ارتباط است. مطالعات کیفیت پایین خواب یا خواب ناکافی را با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان مرتبط می دانند.
علاوه بر این، وقتی به اندازه کافی خواب آرام نداشته باشیم، نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز ما تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
یادآوری ضعیف حافظه و کاهش عملکرد شناختی در افرادی که معمولا از کمبود خواب کافی رنج می برند، دیده می شود که به دلیل ناتوانی سیستم ایمنی ضعیف آنها در ایجاد یک سد محافظتی در برابر تأثیرات خارجی مانند عوامل استرس زا یا عوامل بیماری زا است که در غیر این صورت می توانند به آنها آسیب برسانند.
به طور خلاصه، خواب ناکافی یا خواب با کیفیت نامطلوب می تواند اثر قابل توجهی بر سلامت عمومی فرد داشته باشد زیرا سیستم ایمنی را تضعیف می کند که باعث می شود بدن مستعد ابتلا به عفونت ها، بیماری ها و امراضی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا حتی سرطان شود. همچنین منجر به ضعف در یادآوری حافظه و کاهش عملکرد شناختی ناشی از تاثیرگذاری بر نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز می گردد.
بنابراین، ضروری است که همه افراد اطمینان حاصل کنند که مقدار خواب کافی و باکیفیت را دریافت می کنند تا سیستم دفاعی بدنشان همیشه در حالت مطلوب از آن ها محافظت کند.
پیامدهای اجتماعی کمبود خواب
پیامدهای اجتماعی کمبود خواب بسیار گسترده هستند و تاثیرات آن ممکن است هم در سطح فردی و هم در سطح کل جامعه مشاهده شود. در سطح فردی، کمبود خواب می تواند منجر به خستگی و اختلال در عملکرد شناختی شود، در نتیجه بهره وری کاهش یابد و سطح عملکرد فرد در فعالیت های مختلف تضعیف شود.
این می تواند تاثیر منفی بر عملکرد فرد در محیط کار یا مدرسه داشته باشد یا موجب بروز مشکلات سلامتی شود. کمبود خواب همچنین می تواند افراد را از نظر اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد و آنها به دلیل تحریک پذیری، خلق و خوی ضعیف یا مشکل در تمرکز بر مکالمات کمتر وارد روابط سالم با دیگران شوند.
در سطح جامعه، کمبود خواب با بسیاری از مشکلات سلامت عمومی، ازجمله افزایش خطر تصادفات ناشی از اختلال در مهارت های حرکتی و زمان واکنش، و نیز اختلالات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب در ارتباط می باشد. عادت های خواب بد در میان افرادی که به منابع لازم (مانند، پول و زمان) دسترسی دارند، ممکن است منجر به کاهش کلی کیفیت زندگی اطرافیانشان شود.
به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده اند که عادت های خواب بد می توانند منجر به افزایش سطح استرس برای اعضای خانواده ای شوند که در یک خانه زندگی می کنند. علاوه بر این، ممکن است از طریق آسیب رساندن به توانایی افراد برای موفقیت مالی و منجر به طرد اجتماعی بیشتر از حلقه ها یا مشاغل خاص به دلیل شرایط آنها، به نابرابری بین طبقات مختلف اجتماعی-اقتصادی کمک کند.
استرس و تاثیر آن بر ایمنی و کیفیت خواب
استرس یک بخش جدایی ناپذیر از زندگی روزمره است و تاثیرات عمیقی بر بدن انسان دارد. استرس می تواند بر سیستم ایمنی تاثیر بگذارد و باعث شود سیستم ایمنی در مقابله با بیماری ها و عفونت ها موثر نباشد و نیز به دلیل تاثیری که بر هورمون هایی مانند کورتیزول دارد، در خواب باکیفیت اختلال وارد می کند. با درک نحوه تاثیرگذاری استرس بر ایمنی و خواب، می توانیم سلامت جسمی و روانی خود را بهتر مدیریت کنیم.
وقتی سیستم ایمنی به درستی کار می کند، می تواند از بدن در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری ها، ویروس ها، انگل ها یا حتی سموم محافظت کند. استرس مزمن یا حاد این تعادل را برهم می زند. استرس با افزایش تولید گونه های اکسیژن رآکتیو (ROS) موجب التهاب می شود که خود منجر به آسیب اکسیداتیو به سلول های ایمنی خواهد شد.
به این ترتیب، استرس موجب بروز تغییراتی در تعداد و فعالیت انواع خاصی از گلبول های سفید خون مانند سلول های کشنده طبیعی (NK) می شود که وظیفه شناسایی و از بین بردن سلول های عفونی و سرطانی را به عهده دارند. در نتیجه، وقتی افراد تحت استرس دائم قرار گیرند، به دلیل ضعیف شدن سیستم ایمنی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری یا عفونت خواهند بود.
خواب نیز تحت تاثیر سطح بالای استرس قرار می گیرد؛ تولید کورتیزول در زمان استرس افزایش می یابد که الگوهای خواب طبیعی را مختل می کند.
سطح بالای کورتیزول نه تنها مدت زمان خواب را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه بر میزان خواب عمیق نیز تاثیرگذار است. در شرایط استرس زیاد، بدن در مراحل خواب سبک باقی می ماند و وارد خواب عمیق ترمیمی نمی شود که برای احساس شادابی و استراحت کامل برای طول روز ضروری است.
این بدان معنی است که اگر برای مدت زمان طولانی استرس داشته باشید، ممکن است از بی خوابی یا خواب باکیفیت پایین رنج ببرید که منجر به خستگی در طول روز می شود و احساس اضطراب و افسردگی مرتبط با استرس مزمن طولانی مدت را تشدید می کند.
با آگاهی از اینکه چگونه بدن ما تحت تاثیر استرس بیش از حد قرار می گیرد، می توانیم اقداماتی در جهت کاهش آن برداریم، مانند انجام تمرین های آرامش بخشی مانند یوگا یا مدیتیشن ذهن آگاهی.
تغییرات مرتبط با سن در عملکرد سیستم ایمنی و ارتباط آنها با خواب
تغییرات مرتبط با سن در عملکرد ایمنی یکی از موضوعات مورد علاقه دانشمندان است، زیرا آن ها یک فاکتور کلیدی در تعیین سلامت کلی و طول عمر هستند.
با بالا رفتن سن، سیستم ایمنی نسبت به قبل کمتر می تواند در برابر بیماری ها و عفونت ها از بدن محافظت کند. این به دلیل فاکتورهای متعددی ازجمله کاهش سلول های T و B است، که اجزای ضروری در سیستم دفاعی طبیعی بدن هستند.
کاهش در تولید آنتی بادی ها و سایر مولکول های دفاعی موجب افزایش التهاب و در نتیجه کاهش کیفیت خواب می شود.
ارتباط بین پیری سیستم ایمنی و خواب بیشتر آشکار شده است. نشان داده شده است که خواب نقش مهمی در تنظیم ایمنی دارد. در طول خواب، بدن موادی برای مقابله با عفونت و التهاب تولید می کند، بنابراین وقتی به اندازه کافی نمی خوابید یا خواب باکیفیتی ندارید، این مواد سودمند به اندازه کافی در بدن تولید نمی شوند و در نتیجه سیستم ایمنی تضعیف می شود.
علاوه بر این، مطالعات نشان داده اند که در بدن افرادی که خواب کافی آرام ندارند، سیتوکین های کمتری تولید می شود؛ سیتوکین ها، پروتئین های کوچکی هستند که برای مقابله با عفونت ها مهم می باشند. این می تواند قدرت دفاعی بدن در برابر بیماری ها را بیشتر تضعیف کند.
راه حل های احتمالی متعددی برای بهبود ایمنی در مراحل مختلف زندگی وجود دارد. برای افراد جوان تر که ممکن است با مشکلات تغییر در سیستم ایمنی به دلیل بالا رفتن سن مواجه شوند، اقداماتی مانند فعالیت فیزیکی مستمر و داشتن یک رژیم غذایی متعادل سالم سرشار از میوه و سبزیجات تازه، غلات با فیبر بالا، پروتئین های کم چرب و چربی های سالم توصیه می شود. همه این ها برای بهبود سلامت عمومی مفید هستند.
علاوه بر این، توصیه می شود که هر شب خواب کافی داشته باشید تا مطمئن شوید که بدن شما زمان کافی برای پردازش مواد مغذی در غذاهای دریافتی و تولید سلول های T و سایر ترکیبات تقویت کننده ایمنی در این دوران را در اختیار دارد.
برای افراد مسن تری که با تغییرات مرتبط با سن در سیستم ایمنی روبرو هستند، بسیار مهم است که هم به رژیم غذایی و هم به ورزش برای حفظ سلامت مطلوب خود اهمیت دهند و نیز در صورت لزوم از مکمل های ویتامین و مواد معدنی استفاده کنند.
علاوه بر مکمل های غذایی، توصیه می شود که افراد مسن تر اطمینان حاصل کنند که خواب شبانه کافی را دریافت می کنند (در حالت ایده آل، بین 7 تا 9 ساعت) زیرا این امر برای حفظ مکانیزم های دفاعی فیزیکی قوی در برابر نفوذ بیماری کلیدی است.
مواد غذایی که به تقویت سیستم ایمنی کمک می کنند
خوردن غذاهای مملو از مواد مغذی می تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند و آن را سالم نگه دارد تا با عفونت ها مبارزه کند.
ویتامین های A، C و E همگی آنتی اکسیدان های قوی هستند که می توانند با محافظت از سلول های بدن در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد، به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند.
ویتامین A به رشد سلول ها کمک می کند، با عفونت ها مبارزه می کند و به تولید گلبول های سفید خون که مسئول مبارزه با باکتری های مضر هستند کمک می کند.
منابع خوب ویتامین A عبارتند از هویج، سیب زمینی شیرین، کدو تنبل، اسفناج و کلم پیچ.
ویتامین C به تقویت فعالیت گلبول های سفید خون و همچنین به تولید کلاژن کمک می کند که در شکل گیری پوست سالم موثر است تا به عنوان یک مانع در برابر عفونت عمل کند.
مرکبات و همچنین فلفل دلمه ای، بروکلی، کیوی و توت فرنگی منبع عالی ویتامین C هستند.
در نهایت، ویتامین E با کمک به ایجاد سلول های B که آنتی بادی هایی برای مبارزه با عفونت ها تولید می کنند، سیستم ایمنی را تقویت می کند.
آجیل هایی مانند بادام، فندق و تخمه آفتابگردان منبع خوبی از ویتامین E هستند.
علاوه بر ویتامین ها، ترکیبات غذایی دیگر مانند روی نیز بر سلامت سیستم ایمنی تاثیرگذارند.
روی یک ماده معدنی ضروری است که نقش مهمی را در حفظ عملکرد ایمنی ایفا می کند؛ روی به تولید گلبول های سفید خون که با عفونت های باکتریایی مبارزه می کنند،کمک می کند. صدف، گوشت گاو، خوک و بره همگی حاوی روی هستند.
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های کوچکی هستند که به طور طبیعی در غذاهای تخمیر شده مانند ماست یا کفیر با کشت های زنده فعال یافت می شوند. پروبیوتیک ها هضم را راحت تر کرده و با افزایش دفاع طبیعی بدن در برابر پاتوژن هایی مانند ویروس ها و باکتری ها، ایمنی را بهبود می بخشند. سایر غذاهای تخمیر شده غنی از پروبیوتیک ها عبارتند از کلم ترش و سوپ میسو.
در نهایت، گیاهان خاصی وجود دارند که دارای خواص درمانی بر روی سیستم ایمنی هستند، مانند سیر که حاوی ترکیبات متعدد ضدویروسی است.
زنجبیل نیز یکی دیگر از گیاهان شناخته شده با خواص ضدالتهابی است. از خواص دارویی زردچوبه قرن هاست که استفاده شده است.
زردچوبه به دلیل داشتن کورکومین، اثرات آنتی اکسیدانی چشمگیری دارد. پونه کوهی مملو از فلاونوئیدهایی است که محافظت آنتی اکسیدانی در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از سموم یا عوامل استرس زا محیطی ایجاد می کند.
در نهایت، رزماری دارای خواص ضد ویروسی است که ممکن است در صورت مصرف منظم در ماه های سرد فصل سرماخوردگی یا علائم مشابه آنفولانزا را از بین ببرد.
تمام این ویتامین ها، مواد معدنی، گیاهان و پروبیوتیک ها در ترکیب با هم می توانند در حفظ یک سیستم ایمنی سالم و قوی موثر باشند. داشتن یک رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات مملو از آنتی اکسیدان همراه با ورزش منظم باید بخشی از روتین روزانه شما برای حفظ سلامت عمومی بدن باشد.
داروهای گیاهی برای تقویت سیستم ایمنی
قرن هاست که داروهای گیاهی برای کمک به تقویت سیستم ایمنی مورد استفاده قرار گرفته اند. این داروهای طبیعی از گیاهان، گل ها، ریشه ها و برگ های گیاهان و درختان خاص استخراج می شوند.
آن ها با تحریک توانایی طبیعی درمان بدن کار می کنند. مواد غذایی مانند سیر، زنجبیل و زردچوبه مدت هاست که برای تقویت سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار گرفته اند.
اکیناسه یکی از محبوب ترین داروهای گیاهی است که برای تقویت سیستم ایمنی استفاده می شود.
این گل از یک گل بنفش که عمدتاً در آمریکای شمالی رشد میکند گرفته میشود و میتوان آن را به صورت تنتور یا کپسول مصرف کرد. مطالعات نشان می دهند که اکیناسه می تواند به کاهش التهاب، مبارزه با عفونت ها، حمایت از سلول های سیستم ایمنی و کاهش عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی کمک کند.
گون کوهی هزاران سال است که در طب سنتی چینی به دلیل خواص دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
این گیاه با افزایش سلول های سفید خون موجب تقویت سیستم ایمنی می شود و از بدن در برابر ورود ویروس ها و باکتری ها محافظت می کند.
همچنین حاوی ترکیباتی است که به تولید اینترفرون کمک می کند – نوعی پروتئین که با کشتن ویروس ها یا باکتری های مهاجم قبل از اینکه به سلول های بدن شما آسیب برساند با عفونت مبارزه می کند.
جینسینگ یکی دیگر از داروهای گیاهی محبوب است که فواید زیادی برای سلامت دارد؛ ازجمله تقویت سیستم ایمنی بدن. جینسینگ حاوی ترکیبات مختلفی از جمله جینسنوزیدهاست که سلول های سفید خون مانند ماکروفاژها و سلول های T را افزایش می دهد. از این رو، به بدن کمک می کند تا موثرتر با پاتوژن ها مبارزه کند.
قارچ Reishi به دلیل مزایای سلامتی گسترده ای که دارد، به عنوان «قارچ جاودانگی» شناخته می شود.
این قارچ در سطوح مختلف کار می کند. تعداد گلبول های سفید را افزایش می دهد و در عین حال آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد را کاهش می دهد؛ این به تقویت عملکرد کلی سیستم ایمنی شما کمک می کند تا بهتر از شما در برابر ویروس ها و سایر مهاجمان مضر محافظت کند.
تمام این گیاهان را می توان با خیال راحت برای مدت زمان طولانی مصرف کرد. با این وجود، اگر دارو یا مکمل های دیگری مصرف می کنید بهتر است ابتدا با متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید زیرا برخی از گیاهان ممکن است با هم تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی نامطلوبی را به جا گذارند.
داروهای گیاهی را می تواند در مواد غذایی مانند اسموتی ها یا چای نیز بکار برد. این می تواند یک روش ساده برای بهره مندی از تمام خواص سلامتی مرتبط با آن ها و در عین حال لذت بردن از طعم های دلنشین باشد.
داروهای گیاهی برای بهبود کیفیت خواب
داروهای گیاهی مدت هاست که برای بهبود کیفیت خواب با القای آرامش و آرام کردن ذهن مورد استفاده قرار گرفته اند. گیاهان زیادی وجود دارند که می توانند در بهبود کیفیت خواب مفید باشند، مانند ریشه سنبل الطیب، بابونه، گل ساعتی، رازک، بادرنجبویه و اسطوخودوس.
ریشه سنبل الطیب به دلیل خاصیت آرام بخشی که دارد یک داروی گیاهی محبوب برای بی خوابی است. این ماده با افزایش ماده شیمیایی به نام گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) در مغز عمل می کند که به تنظیم چرخه خواب کمک می کند.
مطالعات نشان داده اند که مصرف ریشه سنبل الطیب حداقل یک ساعت قبل از خواب می تواند با کاهش زمان به خواب رفتن، کاهش بیداری در طول شب و حتی بهبود کیفیت کلی خواب، موجب بهبود خواب شود.
بابونه یکی دیگر از گیاهانی است که به طور معمول برای اثر آرامش بخش بر روی بدن و ذهن مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه حاوی ترکیباتی است که بر روی سیستم عصبی مرکزی کار می کند تا حس آرامش را القا کند.
چای بابونه قبل از خواب به عنوان روشی برای آرام کردن ذهن و آماده سازی بدن برای خواب باکیفیت مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند، که اغلب می تواند عاملی برای کیفیت خواب نامطلوب باشد.
گل ساعتی یکی دیگر از گیاهان دارویی با اثرات آرام بخش خفیف است که به طور سنتی به عنوان یک درمان طبیعی برای بی خوابی و سایر اختلالات خواب استفاده می شود. این گیاه با تحریک گیرنده های GABA در مغز به کاهش فعالیت عصبی کمک می کند و باعث آرامش می شود و امکان خواب راحت تر را فراهم می کند. مطالعات بالینی نشان داده اند که عصاره گل ساعتی می تواند کیفیت کلی خواب را بهبود بخشد، از جمله کاهش زمان صرف شده برای به خواب رفتن و بیداری کمتر در طول شب.
رازک بیشتر به دلیل کاربردی که در آبجو دارد شناخته شده است، اما همچنین حاوی ترکیباتی است که در صورتی که به صورت مکمل یا دمنوش گیاهی قبل از خواب مصرف شود، به کیفیت خواب بهتر کمک می کند. این ترکیبات هم بر روی گیرنده های GABA هم سروتونین در مغز کار می کنند و منجر به افزایش احساس آرامش شده و درنتیجه فرد شب ها راحت تر به خواب می رود.
بادرنجبویه یکی دیگر از گیاهان دارویی با خواص آرام بخش ملایم است که به طور سنتی به عنوان یک داروی گیاهی برای بی خوابی یا الگوهای خواب نامناسب مرتبط با استرس یا اضطراب استفاده می شود. اجزای فعال آن بر روی بخش های مختلف سیستم عصبی شما کار می کنند و به شما در آرامش جسمی و ذهنی کمک می کنند و از استرس ها یا افکار مضطرب که شما را تمام شب بیدار نگه می دارند، رها می یابید. تحقیقات نشان می دهند که مصرف قرص بادرنجبویه نیم ساعت قبل از خواب می تواند به بهبود کیفیت کلی خواب کمک کند.
در نهایت، اسطوخودوس یکی از محبوب ترین روغن های اساسی در رایحه درمانی است که به دلیل خواص آرامش بخش در تسکین استرس و بهبود خلق و خو موثر است؛ هر دو این فاکتورها با الگوهای خواب ضعیف در ارتباط هستند.
رایحه اسطوخودوس بدن و ذهن شما را آرام می کند و باعث می شود تا راحت تر بخوابید. پخش رایحه اسطوخودوس در اتاق خواب قبل از رفتن به رختخواب می تواند در خوای عمیق تر و آرامش بخش تر در هر شب کمک کند.
به طور خلاصه، داروهای گیاهی زیادی در دسترس هستند که ممکن است با تقویت احساس آرامش یا کاهش تنش های عصبی مرتبط با اختلالات خواب یا سایر مشکلات که به الگو خواب ضعیف منجر می شوند، کیفیت کلی خواب را بهبود بخشند. تحقیقات بیان می کنند که هر یک از گزینه های معرفی شده در این فهرست در ترکیب با عادات خوب سبک زندگی مانند کاهش مصرف کافئین در شب یا ایجاد روتین های منظم قبل از خواب می تواند باعث شود تا خواب شبانه بهتری را تجربه کنید.
روغن های اساسی برای تقویت سیستم ایمنی
روغن های اساسی به سرعت به گزینه ای محبوب برای افرادی که به دنبال تقویت سیستم ایمنی خود می گردند، تبدیل شده است. این عصاره های طبیعی گیاهی که قرن هاست در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته اند، می توانند در سالم نگه داشتن افراد و مبارزه با عفونت کمک کنند.
تحقیقات نشان داده اند که برخی از روغن های اساسی در برابر باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها موثر هستند. فواید آن ها شامل تحریک فرآیندهای ترمیم طبیعی بدن، اثرات ضد التهابی و حتی تقویت سیستم ایمنی است.
روغن های اساسی را می توان به صورت رایحه درمانی یا موضعی برای سلامت کلی و نیز رسیدگی به مشکلات خاص مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و عفونت های سینوسی بکار برد.
به صورت رایحه درمانی، می توان آن ها را ازطریق یک پخش کننده استنشاق کرد یا آن را مستقیما به وان حمام اضافه کرد. به صورت موضعی، می توانید آن را به صورت مستقیم بر روی پوست بزنید و ماساژ دهید یا با روغن های حامل مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا رقیق کنید و بر روی نقاط نبض مانند ناحیه مچ دست یا گردن بزنید.
برخی از محبوب ترین گزینه ها برای تقویت سیستم ایمنی عبارتند از: پونه کوهی، لیمو، برگ دارچین و اسانس های جوانه میخک که همگی دارای خواص ضد باکتریایی هستند.
پونه کوهی به ویژه در مبارزه با عفونت های دستگاه تنفسی مفید است، زمانی که به صورت داخلی همراه با کپسول های گیاهی مناسب غذایی یا مخلوط با عسل یا آب میوه برای طعم دادن به چای و سایر نوشیدنی ها استفاده شود.
لیمو به دلیل فواید ضد ویروسی خود شناخته شده است، و هنگامی که روی ناحیه قفسه سینه ماساژ داده می شود و سپس لباس گرم برای کمک به گرم شدن بپوشید، برای جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا ایده آل است.
برگ دارچین به مبارزه با عفونت های قارچی کمک می کند، در حالی که جوانه میخک به تحریک سلول های ایمنی کمک می کند، بنابراین در محافظت در برابر باکتری های عامل بیماری و سایر عوامل بیماری زا موثر است.
به منظور به حداکثر رساندن میزان اثربخشی روغن های اساسی، باید نسبت دقیق رقیق سازی را بر اساس گروه سنی خود تهیه کنید.
روغن های اساسی قوی هستند، بنابراین مهم است که همیشه از آن ها در ترکیب با روغن های حامل مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا استفاده کنید؛ به خصوص برای کودکان زیر 10 سال. برای افراد بالای 10 سال می توانند از غلظت های بالاتر تا نسبت غلظت 1:3 بسته به سطوح حساسیت پوست استفاده کنند.
علاوه بر این، اگر باردار هستید نباید بدون مشورت متخصص زنان از روغن های اساسی استفاده کنید زیرا برخی از روغن های ضروری ممکن است در این مدت به دلیل تغییرات هورمونی که در طول بارداری و مراحل بعد از زایمان اتفاق می افتد، عوارض جانبی احتمالی داشته باشند.
در نهایت، مصرف منظم این عامل های حفاظتی قوی در طول مسیر تقویت سیستم ایمنی به شما کمک خواهد کرد و شما را قادر می سازد تا بدون توجه به فصلی که در راه است، سالم بمایند.
نتیجه گیری
خواب برای سلامت کلی و تندرستی بدن ضروری است، ازجمله باعث می شود سیستم ایمنی ما به درست کار کند. اگرچه ما همیشه نمی توانیم 8 ساعت توصیه شده را در شب بخوابیم، اما می توانیم تغییراتی در جهت بهبود خواب شبانه خود انجام دهیم.
درمان مشکلات خواب در اورا اسلیپ
اگر مشکلات خواب کیفیت زندگی شما را کم کرده و آشفتگی های شما را زیاد دیگر نگران نباشید ما در کنار شما هستیم.
در مرکز خواب اورا اسلیپ همراه با دکتر فریبا معینی پور یکی از بهترین پزشکان متخصص خواب اماده حل مشکلات خواب شما هستیم. بیشتر مراجعان ما نگران درمان های نادرست و دردناک هستند اما در مرکز ما جدید ترین درمان آپنه خواب و بهترین درمان خروپف با روش های جدید و بدون درد و با استفاده از دستگاه دیوایس دهانی انجام می شود و درمان بی خوابی با دقیق ترین آزمایشات و تست خواب صورت می گیرد
برای دریافت نوبت و مشاوره رایگان هم اکنون با ما تماس بگیرید
منبع : bettersleep
بیشتر بخوانید :
هدف از خواب چیست و چرا به خواب نیاز داریم