انواع اختلالات حرکتی مرتبط با خواب و درمان ها

افرادی که به اختلالات حرکتی در خواب مبتلا هستند خواب راحتی را در طول شب تجربه نمی کنند؛ این افراد در جریان خواب جابجا می شوند و حرکات غیر طبیعی از خود نشان می دهند. این حرکات و جابجایی ها خواب آرام را از چشمان فرد نزدیک به بیمار نیز می گیرد.

خواب تکه تکه و منقطع منجر به خستگی و بی حوصلگی در طول روز می شود. اختلالات حرکتی مرتبط با خواب عوارض زیادی دارد و باید درمان مؤثری را برای آن جستجو کرد.

برای درمان اختلالات خواب، بایستی به یک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنید تا سوابق پزشکی شما را بررسی کند و مطابق با آن دارو و روش مناسبی برای درمان بی خوابی، درمان اختلالات حرکتی مرتبط با خواب، درمان خروپف و آپنه خواب تجویز کند.

دکتر فریبا معینی پور درزمینهٔ اختلالات خواب دانش و تجربه کافی دارد و می تواند مشکلات خواب بیماران را با روش های نوین علمی درمان کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره تلفن های مرکز خواب اورا اسلیپ تماس حاصل فرمایید.

سندرم پای بیقرار

سندرم پای بیقرار یا Restless leg syndrome که به اختصار آن را RLS نیز می گویند حالتی است که در آن فرد تمایل زیادی دارد تا پای خود را حرکت دهد. فرد بیمار این حالت را بیشتر در پایان روز تجربه می کند.

این احساس بسیار ناخوشایند است و اختلالات خواب را به دنبال دارد. طبق گزارشات ثبت شده 80 درصد مبتلایان به این سندرم در طول خواب شبانه به این اختلال دچار می شوند و تنها 20 درصد بیماران در هنگام بیداری یا در آستانه خواب این اختلال را دارند.

درمان سندرم پای بیقرار

برای درمان این بیماری باید ریشه اصلی آن را شناسایی کرد. بسیاری از پزشکان دلایلی ژنتیکی، بارداری، بیماری های زمینه ای و کمبود مواد غذایی را عامل اصلی این بیماری می دانند.

آیا سندرم پای بیقرار فقط در پا بروز می کند؟

سندرم پای بیقرار تنها محدود به پا نمی شود و اکثر مبتلایان به RLS این اختلال را در گردن و بازوهای خود نیز احساس می کنند و آن را بسیار ناراحت کننده و دردناک می دانند.

داروی سندرم پای بیقرار

تاکنون داروی مختص به این بیماری کشف نشده ولی با این وجود متخصصان این حوزه تغییر در سبک زندگی، ورزش کردن و استفاده از مکمل های دارویی مثل استامینوفن و داروهایی که باعث افزایش دوپامین در مغز می شود را پیشنهاد می دهند.

اختلال حرکت دوره ای اندام Periodic limb movement disorder (PLMD)

بیمارانی که به این اختلال دچار هستند در طول خواب شبانه بصورت مکرر دست و پاهای خود را حرکت می دهند. فرد مبتلا به PLMD حداقل 15 بار در ساعت دست و پاهای خود را حرکت می دهد.

این حرکات باعث بیدار شدن فرد بیمار می شود و خواب وی را دچار وقفه و اختلال می کند. برخی از مبتلایان به PLMD تمایلی به حرکت دادن دست و پا در خود احساس نمی کنند و ممکن است در جریان خواب از حرکت اندام های خود بی خبر باشند.

تفاوت PLMD با سندرم پای بیقرار

 بر خلاف سندرم پای بیقرار بیشتر مبتلایان به PLMD احساس ناراحتی ندارند و برایشان اهمیتی ندارد؛ ولی در بیشتر موارد بیماری های زمینه ای مثل دیابت قندی، کمبود آهن، تومورهای طناب نخاعی و نارکولپسی دلیل اصلی ایجاد این اختلال شناخته می شود و باید جدی گرفته شود.

افراد مستعد به اختلال PLMD

مطالعات انجام شده نشان می دهد که 2 درصد از کودکان و 11 درصد از بزرگسالان به این اختلال مبتلا هستند. این آمار ممکن است کم و زیاد شود و دلیل آن هم ناشناخته بودن و بی خبری بیماران از آن است. متخصصان این حوزه روش قطعی و صد درصدی برای درمان این اختلال پیدا نکردند و روش ها درمانی شبیه به سندرم پای بیقرار را تجویز می کنند.

اختلال دندان قروچه در خواب

اختلال دندان قروچه که اصطلاح علمی آن بروکسیسم یا (bruxism) Sleep related  است؛ به عنوان یک اختلال حرکتی در هنگام خواب رخ می دهد و فرد مبتلا دندان های خود را به یکدیگر فشار می دهد. با تکرار چنین عملی دندان های فرد به مرور زمان دچار سایش می شود و آسیب های جدی می بیند؛ همچنین درد دندان، فک و سر نیز از این اختلال ناشی می شود.

افراد مستعد به دندان قروچه

این عارضه بیشتر در کودکان مشاهده می شود ولی با این وجود، گزارشاتی وجود دارد که 3 تا 8 درصد از افراد بزرگسال نیز به این اختلال مواجه هستند. کودکانی که دچار دندان قروچه هستند، به مرور زمان و با افزایش سن این عارضه در آنها کمتر می شود.

دلایل ایجاد دندان قروچه

عوامل متعددی در ایجاد دندان قروچه نقش دارند در برخی موارد بیماری های زمینه ای مانند اختلالات تنفسی یا استفاده از قرص های روان گردان و داروهای روانپزشکی باعث بروز این عارضه می شوند. در موارد دیگر دندان قروچه به عنوان یک عارضه اولیه شناسایی می شود که ناشی از هیچ بیماری زمینه ای نیست.

درمان دندان قروچه

چنانچه دندان قروچه آسیبی به دندان ها و فک بیمار وارد نکند نیازی به درمان ندارد؛ ولی در صورتی که این عارضه خطراتی را متوجه سلامت دندان ها کند بایستی تا بهبودی کامل از محافظ دندان استفاده شود و برای جلوگیری از آسیب های بیشتر به یک پزشک متخصص ارتودنسی یا پزشک متخصص اختلالات خواب مراجعه شود.

گرفتگی عضلانی مرتبط با خواب Sleep related leg cramps

گرفتگی یا کرامپ عضلانی بسیار دردناک است و در هنگام خواب به سراغ بیمار می آید. این عارضه بطور ناگهانی رخ می دهد و با انقباض عضلات پا همراه است.

درد حاصل از این عارضه تا چند دقیقه هم طول می کشد و فرد را کلافه می کند. این گرفتگی به عنوان اسپاسم های عضلانی شناخته می شود و بیشتر بزرگسالان مستعد به این عارضه هستند. گرفتگی عضلانی در بیشتر موارد از ایستادن زیاد و ورزش های سنگین ناشی می شود؛ البته بیماری های زمینه ای و مصرف برخی داروها نیز در ایجاد آن تأثیر دارند.

درمان کرامپ عضلانی مرتبط با خواب

خوشبختانه این عارضه را می توان با ماساژ و گرما دادن برطرف کرد و در بیشتر موارد این روش ها جواب می دهند. در مواردی که گرفتگی شدید است و تا مدت ها بصورت مکرر تکرار می شود؛ باید نزد پزشک رفت و روش های درمانی مناسب را از وی دریافت کرد.

اختلال حرکات ریتمیک مرتبط با خواب

Sleep-related rhythmic movement disorders یا به اختصار SRMD این اختلال وضعیتی است که خود را با حرکات تکراری و ریتمیک در خواب نشان می دهد. این اختلال هم در زمان خواب رخ می دهد و هم در مواقع خواب آلودگی در فرد بیمار بروز پیدا می کند.

افرادی که به این اختلال دچار می شوند بدن خود را بصورت مکرر تکان می دهند و حتی در برخی مواقع سر خود را به تخت یا هر شیء سخت دیگر می کوبند. زمزمه کردن و و تولید صدا نیز از نشانه های دیگر این اختلال است.

افراد مستعد به SRMD

این وضعیت به ندرت در بزرگسالان مشاهده می شود و بیشتر نوزادان و کودکان را تحت تأثیر خود قرار می دهد. بیشتر اوقات اختلال حرکات ریتمیک را جدی در نظر نمی گیرند و فقط زمانی که خواب نوزاد را دچار اختلال اساسی کند آن را مهم می پندارند.

بیشتر متخصصان این حوزه تحریک گوش داخلی را دلیل اصلی بروز این عارضه در کودکان می دانند. گوش داخلی یا سیستم دهلیزی بر تعادل کودک تاثیر می گذارد و حرکات ریتمیک را در او ایجاد می کند.

طبق تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که تحریک این سیستم در کودکان نوپا و کودکان اوتیسم و دارای ناتوانی ذهنی به عنوان یک آرامش بخش شناخته می شود و آنرا شگردی از سمت بدن برای مبارزه با بی خوابی می دانند.

میوکلونوس خوش خیم شیرخواران  (BSMI) Benign sleep myoclonus of infancy

این عارضه از اولین روزهای تولد تا 3 سالگی در نوزادان مشاهده می شود و در هنگام خواب آلودگی یا خواب، خود را با پرش ها یا تکان هایی نشان می دهد.

این اختلال حرکتی، نادر است و نباید آن را با صرع اشتباه گرفت. نوزاد در هنگام خواب به این اختلال دچار می شود و با بیدار شدنش علائم آن نیز از بین می رود. برای درمان این عارضه نیازی به مراجعه به پزشک نوزادان نیست و تا 3 ماهگی برطرف می شود.

میوکلونوس پروپریوسپینال در شروع خواب

میوکلونوس پروپریوسپینال با نام علمی Propriospinal myoclonus at sleep onset شناخته می شود و به اختصار آن را (PSM) می نامند. این اختلال در دقایق ابتدایی خواب خود را نشان می دهد و در ناحیه شکم و گردن فرد پرش ایجاد می کند.

این اختلال بسیار جدی نیست و با عمیق تر شدن خواب از بین می رود. پزشکان متخصص این اختلال را ناشی از بیماری های زمینه ای می دانند و برای رفع آن روش های مناسبی را تجویز می کنند.

چه زمان باید به دکتر مراجعه کرد؟

تمام افراد در هر سنی به خواب کافی احتیاج دارند و کم خوابی نتایج مضری را برای انسان به دنبال خواهد داشت. در بیشتر موارد بی خوابی دلیل اصلی بروز این اختلالات شناخته می شود و افراد قبل از هر اقدامی بایستی به برنامه خواب خود توجه کنند؛ در صورتی که روش های ابتدایی تاثیری نداشت به یک پزشک متخصص اختلالات خواب مراجعه کنند تا روش های درمانی مؤثر برایشان تجویز شود.   

نتیجه گیری

اختلالات حرکتی مرتبط با خواب به انواع مختلفی مثل سندرم پای بیقرار، دندان قروچه و موارد مشابه تقسیم بندی می شود و هریک از آنها روش های درمانی بخصوصی را می طلبند. افرادی که به این اختلالات مبتلا هستند خواب شبانه طبیعی را تجربه نمی کنند و زندگی روزمره آنها تحت تاثیر این عارضه قرار می گیرد.

سؤالات متداول

بیشتر بخوانید :

راهنمای بی خوابی و کار؛ تداخل خواب و کار

خوابگردی (سومنامبولیسم)؛ دلایل، علائم و درمان ها

سندرم خواب کوتاه یا خواب ناکافی چیست

کمبود خواب چیست؛علائم، علل و درمان آن چگونه است